Privacy is een teer goed

De metro van London heeft het oudste metrostelsel ter wereld. De eerste lijn werd geopend in 1863. De eerste metrolijn in Parijs werd op 19 juli 1900 in gebruik genomen. En in New York stamt de subway uit 1904. Rotterdam en Amsterdam waren een eeuwtje later met het inzicht om ondergronds te gaan: in 1968 respectievelijk 1977 werden de eerste ondergrondse lijnen in gebruik genomen.

Eerst regels opstellen, dan het verkeer toegang geven

Het was een enorme financiële en politieke inspanning om de paar lijnen in iedere stad aangelegd te krijgen. En hoeveel moeite het in tijd en budget kost om er een lijn bij te leggen, toonde de Noord-Zuid lijn in Amsterdam met overtuiging aan. Budgetten die exponentieel de lucht invlogen, instortende huizen, actievoerende ongeruste bewoners waren ons deel. De moraal van het verhaal: je kunt niet vroeg genoeg beginnen aan een infrastructuur die past bij je verkeer.

Vervang ‘verkeer’ door ‘dataverkeer’ en je hebt de essentie te pakken: je kunt beter eerst de regels opstellen en daarna het verkeer de toegang geven dan andersom. Zie daar het huidige probleem met privacy. Evgeny Morozov, de russische auteur van onder andere het boek met de prachtige titel ‘To save everything click here’ schreef vorige maand een essay over privacy. Hij haalde onder andere Paul Baran aan, die in 1967 aangaf dat in de nabije toekomst informatie net zo beschikbaar en verhandelbaar zal zijn als electriciteit of gas. Het grote verschil is echter dat het heterogene product ‘informatie’ dringend vraagt om een strenge regelgeving nù (in 1967 dus), in het algemeen belang en in het belang van het behoud van privacy van de burger.

Een ruggengraat als te lang gekookte asperges

De status nu, in 2013. Facebook, Google en Yahoo hadden een ruggegraat als te lang gekookte asperges en leverden de NSA onze profielen toen daar om gevraagd werd. Ze zeiden dat ze er juridisch toe verplicht werden. En nu wordt met de hoogste prioriteit gevraagd om nieuwe regelgeving. Bedrijven als Twitter en Google werken hard aan een versleuteling van hun berichten, zodat overheids-spionnen er minder makkelijk vat op krijgen (PDF).

Een voorbeeld. De Italiaanse regering maakt gebruik van het programma Redditometro, de inkomensmeter. Het programma berekent of het uitgavepatroon van de belastingplichtigen overeenkomt met het opgegeven inkomen. Als daar een opmerkelijk verschil in zit, kun je een bezoekje verwachten. Het is waarschijnlijk dat steeds meer betalingen online plaatsvinden: kijk alleen maar naar de mobiele intenties van Google en Facebook.

Hoe ver mag de overheid gaan?

Wat zijn straks de spelregels? Hoe ver mag een overheid gaan? Hoe zijn de uitleveringsverdragen? Komen er informatieparadijzen? Komt er een regelgeving gebaseerd op algoritmes? Teveel privacy is niet goed. In Amsterdam wordt om de dag een persoon gevonden die al langer dan een dag daarvoor overleden was. Dat was niet een hardcore Facebooker, denken wij dan. Te weinig privacy is dodelijk voor een democratie. Dat is wat Snowden aantoont.

Privacy is een teer goed, en het zal een enorme inspanning vergen om middels regelgeving het breekbare gewenste evenwicht te vinden. De regelgeving is als backpacken: het is grensoverschrijdend en je kan er niet vroeg genoeg mee beginnen.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad. Foto intro met dank aan Fotolia.