De wijze die weinig weet, is de ware wijze

“Die geile Moor. Een diklip. Een geile zwarte bok. Zijn soort is nogal wispelturig.” Het mag allemaal gezegd worden over Othello, de Moor, de Afrikaanse prins die als generaal dient in het Venetiaanse leger. Het gelijknamige stuk wordt gespeeld in de openlucht, in het Drentse Diever, het Shakespearetheater, in augustus en de eerste helft van september.

Het is amateurtoneel van het beste soort, met vrijwilligers in de kassa en warme worst in de pauze. De zwarte Othello trouwt in het geheim met de mooie Desdemona. Er zijn teleurgestelde minnaars en er is vooral de intrigant Jago, die adjudant van Othello had willen worden maar gepasseerd werd door Cassio, een boekhouder, een ‘zwetsende patser’. Terwijl Jago niet voor een lagere rang in de wieg is gelegd, zoals hij zelf zegt. Jago zint op wraak, en bedenkt listen en bedrog die Othello moeten doen denken dat de trouwe Desdemona hem bedriegt met de net benoemde adjudant Cassio.

Jago is overal aanwezig, speelt personages tegen elkaar uit, en doet geraffineerd voorkomen dat hij informatie heeft die Othello’s daglicht niet zou kunnen weerstaan. “Weet jij iets wat ik niet weet, Jago”, vraagt Othello. En even later: “ik moet weten wat jij weet”. Waarop Jago antwoordt: “als je weinig bezit en er tevreden mee bent, dan ben je rijk. Maar als je bang bent om rijkdom kwijt te raken, dan ben je arm”.

Wanhopige verliefden op Whatsapp

Dat is het probleem met de pestilente stroom van informatie die op ons afkomt. Verliefden die elkaar whatsappen kunnen wanhopig worden, als een om een reactie smekend bericht niet meteen wordt beantwoord. Niet beantwoord, terwijl die ander wel bezig was met zijn smartphone. ‘Last seen online a few minutes ago’. Of je ziet dat de ander wel het bericht opende (√√), maar niet op stel en sprong reageert. Is er iets belangrijker dan ik? Wat dan? Peins.

Faseverschil tussen snelheid en vermogen

Connectoren op je lichaam die ‘s nachts meten hoe laat en hoe lang je remslaap en je droom waren, hoe groot je hersenactiviteit was. Een grafiekje. Tof. Een tabel. Cool. Vergelijken met vorige week. Super. En dan? Op weg naar de schijnzekerheid van de Total Bodyscan. Mitrailleurs met data worden op ons afgevuurd en het is maar de vraag of we er mee om kunnen gaan. Er is een faseverschil ontstaan tussen de snelheid waarmee we gegevens kunnen bemachtigen en het vermogen van de mens om er mee om te gaan.

Niks weten voelt een stuk beter dan een beetje weten

Othello krijgt steeds meer valse informatie toegespeeld door de vileine Jago. Hij gaat geloven in het bedrog van Desdemona. “Als je bedrogen wordt, voelt niks weten stukken beter dan een beetje weten. Als ik beroofd ben en niets mis, zeg het me dan niet en ik ben niet beroofd”. Othello vermoordt Desdemona.

Het schijnt dat actieve Facebook-jongeren minder gelukkig zijn dan de minder actieve of de geheelonthouders. Ze weten te veel, en ze denken dat iedereen om hen heen gelukkiger is dan zij. Daar word je ongelukkig van. Geluk is een relatief begrip. De wijze die weinig weet is de ware wijze.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.