Oplage één, het is een zegen

Blijkbaar is de tijd er rijp voor. Of hebben de bestaande partijen er een rommeltje van gemaakt en schrijvers die gelezen willen worden te veel uitgedaagd.

Amazon noemt het Createspace

‘Publish your words, your way’. Het principe is eenvoudig. De schrijver schrijft een boek, stuurt dit digitaal naar Createspace, waarna het boek in de virtuele schappen van Amazon wordt gezet. Zodra het boek door iemand wordt besteld wordt het geprint, verstuurd en de schrijver ontvangt er commissie over. Je kunt er voor kiezen om ook professionele diensten in te schakelen; in dat geval krijg je hulp bij de lay-out, grafische vormgeving, stijl, aanvraag ISBN-nummer en andere zaken die normaal gesproken door de traditionele uitgever worden gedaan. Het kost bij Createspace 948 dollar. Naast de digitale distributie kun je er voor 25 dollar ook voor kiezen om te distribueren via ketens als Ingram en Baker & Taylor.

En zoals alle goede ideeën bij Amazon, de kans dat je ze later in Nederland terugvindt is groot. Brave New Books heet het en het is een samenwerking tussen BOL.com, Mijnbestseller.nl, en Singel Uitgevers (Querido, Athenaeum, Nijgh & van Ditmar, Leopold en Ploegsma). Het lijkt veel op Createspace. Ook dit is een self-publishing platform. Het boek wordt gepubliceerd op BOL.com. Wil je hulp bij het schrijven dan kan Singel Uitgevers je helpen. Het is niet meer de uitgever die bepaalt wie hulp krijgt, het is de schrijver die bepaalt of hij hulp nodig heeft. Het verschil met het in Nederland bekende TenPages is dat deze pas een boek uitgeeft als er voldoende potentiële lezers zijn die een aandeel in het boek kopen voor 5 euro.

De keten kraakt, niks nieuws. Er zal een hoop bagger worden gepubliceerd waarvan je alleen al uit milieu-oogpunt blij mag zijn dat er geen eerste oplage van 500 of 1000 boeken van verschijnt; in de modellen van Createspace en Brave New Books is de volgende oplage altijd één. Een boek wordt pas geprint als het verkocht is. En de schrijver vraagt de uitgever ten dans, niet andersom.

Auteursrecht

Vorige week werd een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat vooral boeken uit de periode 1920 – 1990 niet meer beschikbaar zijn. ‘How copyright makes books and music disappear’, heet het onderzoek dat Paul Heald publiceerde, University of Illinois. Auteursrecht was ooit bedoeld om schrijvers te motiveren nieuwe boeken te schrijven én om het werk gedurende bepaalde tijd te beschermen tegen jatterij. Maar auteursrecht zit zelden bij de auteur, het wordt dikwijls contractueel gekleineletterd naar de uitgever. En uitgevers doen geen enkele moeite om boeken te verkopen als er niets aan te verdienen valt, ook al is er een vraag. Lak aan de lezer, lak aan de schrijver. De oplagedrempel is te hoog. Dit blijft zo, totdat het boek auteursrechtenvrij is. Alleen de uitgever kan er wat aan doen, maar waarom zou ie? Daarom zijn veel boeken uit voorgenoemde periode onbereikbaar.

Oplage één, het is een zegen. Dat gaan we nog veel horen, komende jaren. Niet alleen in de boekenwereld.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.