Macht over eigen tijd & kennis: worden we slimmer of dommer?

Wordt de mensheid nu slimmer of dommer? De prikkel om er over na te denken kwam van een artikel van Nienke Beintema in NRC, vorige week. Onderzoek in het tijdschrift Intelligence zou hebben aangetoond dat het IQ van onze 19-eeuwse voorouders gemiddeld 14 punten hoger zou zijn dan dat van ons.

Ambachtelijk gedelfde kennis

Logisch, denk ik dan. In die tijd werd er niet getwitterd of gefacebooked en Wikipedia bestond nog niet, dus als je iets wilde weten moést je er wel over nadenken. Ambachtelijk gedelfde kennis beklijft beter, dus mijn voorouders waren slimmer.

Logisch, denk ik dan. Het is bekend dat hoogopgeleide mensen minder kinderen krijgen dan laagopgeleide, dus als over een paar eeuwen de totaal vermolmde ozonlaag ons de verdoemenis in helpt hebben we een mooi rond bewijs geleverd; omdat we steeds dommer worden zijn we in staat onszelf te vernietigen.

Helemaal niet logisch, denk ik dan. Wat de klapschaats deed voor het schaatsen zou bijvoorbeeld voeding kunnen doen voor onze hersenen. Het onderwijs wordt ook steeds beter, dat heeft ook te maken met een elegante inzet van technologie.

Meer macht over onze eigen tijd

Mij boeit de vraag of de inzet van technologie invloed heeft op de mate waarin we zelf kunnen beschikken over onze tijd. De gedachte is dat we slimmer worden als we meer macht krijgen over onze eigen tijd. Meer tijd om te leren, meer tijd voor onderzoek naar intelligentie-bevorderend voedsel, meer tijd voor onderwijs. En in dat verband trok een ander onderzoek mijn aandacht. Conlumino onderzocht in oktober vorig jaar het koopgedrag in de retail-sector. Onze voorouders waren single-channel kopers, ook al noemden ze het zelf niet zo. Naar de veemarkt, koe bekijken, handjeklap, boter bij de vis en met een koe naar huis. Het duurde misschien een dag, maar daar hield je rekening mee. Dat is nu anders.

Extra tijd

We kijken op het internet, lopen even langs de winkel, vergelijken, vragen aan vrienden of ze nog tips hebben en dat speelt zich allemaal of tussen baksteen, mobiel en laptop. Als we in 2002 het voornemen hadden om iets te kopen hadden we het gemiddeld na iets meer dan vijf dagen ook daadwerkelijk in ons bezit. Dat is tien jaar later anders. Dan duurt het gemiddeld meer dan tien dagen voordat we onze slag hebben geslagen. En, nog belangrijker, we besteden tegenwoordig 67% meer tijd aan deze aanschaf. Die extra tijd besteden we vooral in het begin van onze zoektocht. We doen grondig onderzoek, we vergelijken kwaliteiten en prijzen, we willen graag weten wat anderen er van vonden en dit doen we dwars over verschillende kanalen heen. Winkelen op het mooie internet, het kost tijd. En dus nemen we minder tijd om ons te ontwikkelen.

Worden we slimmer of dommer?

Het wordt de evolutionaire strijd van de komende jaren. De domme laaft zich een watervergiftiging aan het gratis en tijdverspillende infuus, de slimme nipt en delegeert. Maakt het net ons nu slimmer of dommer? Het maakt de slimmen slimmer en de dommen dommer, denk ik. Per saldo verandert er niets.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.