De beste ideeën ontstaan onder (regel)druk

Het gaat over regelgeving en innovatie. De locatie is het Wilheminadok. Het weer is troosteloos, deze dinsdag, de oversteek met de pont winderig, de ramen bedruppeld en het uitzicht op het Muziekcentrum Hollands. Twintig mensen uit vooral de stad en een beetje uit het land zijn gevraagd om vier uur van hun schaarse tijd met elkaar te delen.

Ze doen het allemaal vrijwillig en vol nieuwsgierigheid, de gemeenschappelijke kennis die ze hebben is Harry Starren, de ongekroonde koning van het achteloze woord dat hout snijdt.

Praten over het verminderen van regeldruk

We beginnen om half vijf. We gaan met elkaar praten over de mate waarin de overheid de regeldruk kan verminderen zonder daarbij haar taken voor de samenleving te verwaarlozen, en over de omstandigheden waaronder innovatie het beste gedijt. De opdrachtgever is Actal, het adviescollege toetsing regeldruk. Welke vrijheden moeten worden gegund, welke gelden moeten worden vrijgemaakt om hoogwaardige doelen te bereiken.

Bezinning, in stilte

Het vrijgevochten gezelschap is afkomstig uit de wereld van kunst tot onderwijs, van Iran via grachtengordel tot Turkije, van groene ondernemer tot grijze eminence, van bestuursvoorzitter tot zzp-er. Vanaf het moment van het welkomstwoord ketenen ze zich met het grootste gemak door de door Starren gestelde regels. Let wel: we gaan nadenken over het belang van de vermindering van regeldruk. Drie keer gaat ieder met een ander afzonderlijk aan tafel zitten, vijftien minuten lang. Daarna is er tien minuten bezinning, in stilte. Vervolgens aan tafel, ook hier weer een strak format.

Inspirerende gedachten

Degene die het woord voert gaat staan, overigen zitten. Onderbrekingen zijn verboden. Als je wat te zeggen hebt ga je staan en na aanwijzing krijg je het woord. En zo komen inspirerende gedachten langs over innovatie, kinderen, circusdieren, de wegglijdende overheid en de overerving van vaardigheden.

De beste ideeën ontstaan onder druk, ook de beste antwoorden op het verlagen van de regeldruk ontstaan bij een bijeenkomst die haar strakheid ontleent aan eenzijdig afgesproken regels. Om het vriendelijker te laten klinken noemen we het maar spelregels. Dat je de uitwerking van het idee tijd gunt is een tweede, anders valt de trein al bij de drempel uit elkaar.

Ingrediënten om tot de meest innovatieve concepten te komen

Het werkt. Strakke regels. Tijdsdruk. Afwezigheid van geldelijke belangen en versnipperende afleidingen. Het zijn allemaal ingrediënten om tot de meest innovatieve concepten te komen. Hoe kleiner en troostelozer de cel des te groter de drang om te ontsnappen met gedachtes. Hoe kleiner de ruimte des te groter het idee. Aan de blinde cabaretier Vincent Bijlo werd in Pauw en Witteman gevraagd of het vooruitzicht ook doof te worden niet beklemmend was. Hij antwoordde dat het niet zo was, ook als blinde en dove zou hij met braille zijn gedachten kunnen uiten.

In de nabespreking praten we over Booksprints. De werkwijze waarbij een groep mensen, veroordeeld tot een tafel in een ruimte, onder grote druk in een tijdsbestek van drie tot vijf dagen een boek maakt dat een paar minuten later als e-book op het net staat. Het is een succes.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.