Eén uur per dag offline – alle apparaten op zwart

De oude man stak over, maar zijn intuïtie om de snelheid van de naderende auto in te schatten, liet hem in de steek. Binnen de kortste keren veel omstanders. Een van hen gebruikte zijn smartphone, overduidelijk niet om 112 te bellen. Om te twitteren? Een foto op Facebook te zetten? Iemand anders maakte een opmerking. Of hij niets beters te doen had. Toen de vermeende twitterrazzo duidelijk maakte dat hij aan het bladeren was in zijn EHBO-app van het Rode Kruis bonden de omstanders in.

Bellen is asociaal en opdringerig

Aan het begin van het college in het kleine zaaltje – er waren 12 studenten, een paar van hen was Engels – was gevraagd om de telefoons uit te zetten. Halverwege pakt een van de studenten zijn telefoon en tikt wat. De docent vraagt de student of hij zijn tweet wil delen. De student merkt op dat hij de betekenis van het woord ‘volatile’ wil opzoeken. Ik was de EHBO-apper en de docent.

In NRC Weekend van afgelopen zaterdag wordt gesteld dat, wie tegenwoordig telefoneert, asociaal en opdringerig is. Bellende mensen denken dat ze vrijuit en open communiceren, maar in werkelijkheid vertonen ze een overgewaardeerde koppigheid. Bellen is een vorm van ongewenste intimiteit geworden, nog het meest duidelijk herkenbaar als je de badkamer uitrent om met een druipende handdoek de telebeller op te nemen. Of als je in de winkel niet geholpen wordt, omdat een verse beller blijkbaar een ingewikkelde vraag stelde. Achteraan sluiten, is de primaire reactie.

Een zwart uurtje

Google’s CEO Eric Schmidt pleit voor één zwart uurtje per dag. Zet ten minste zestig minuten per dag alle apparaten uit die je ongevraagd storen in wat je aan het doen bent. Wees daar onverbiddellijk in. Het leven draait om vrienden, niet om statusupdates of likes. De beste ervaringen worden beleefd in het gezelschap van anderen, niet in het gezelschap van een scherm of toetsenbord.

Gooi een bal in een groep en er wordt mee gespeeld, pas jaren later zal duidelijk worden wat de regels zijn. Het zijn speelse tijden. We zijn aan het verkennen, zoeken, ontsnappen, die oude browsers heten niet voor niks Netscape en Explorer. En we zijn op zoek naar de houding die we ons zelf moeten geven, maar die ook aangeeft hoe we moeten reageren op het gedrag van anderen. De afgelopen maanden stonden bol van de acties en re-acties. Foursquare blijkt zinloos. Groupon heeft kramp. Facebook krijgt steunkrukken van banken. Elke dag één zwart uurtje.

Nieuwe dingen, dit en dat,
bedriegen onze honger naar
een voedsel uit oeroude tijden.
Ontdekkingen zijn niets anders dan maskers
van de meest obscure waarheid,
de wond die zich heeft uitgebreid
over het vel van onze ziel.
Toen ik wegging uit mijn dorp,
ging ik niet weg, ik ging verloren
in de ruimte, in de illusie
ergens te zijn weggegaan.

Fragment uit Illusie van de Migrant, Carlos Drummond de Andrade.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.