Filter
ChatGPT Verkiezingen 2012: worden sociale media eindelijk ingezet?
In september mag Nederland weer naar de stembus. Zou de aankomende verkiezingscampagne eindelijk de boeken ingaan als de campagne waarin sociale media definitief doorbraken? Sociale media hebben ook politieke partijen en overheden de mogelijkheid gegeven om burgers direct te bereiken en meer te betrekken bij het hele proces van idee- tot besluitvorming. Burgers kunnen op hun beurt voortdurend hun mening geven en medestanders vinden voor hun standpunten. Er zijn allerlei kansen om meer gebruik te maken van de ‘wisdom of crowds’.
Obama in 2008
De verkiezingscampagne van Obama in 2008 was een goed voorbeeld van het betrekken en mobiliseren van burgers en past tegelijkertijd in een Amerikaanse traditie van fondsenwerving en campagnevoering. Ook na de campagne mochten burgers met Obama blijven meedenken bij de ontwikkeling van nieuwe beleidsvoorstellen, onder andere rond het nieuwe zorgstelsel. De campagne was daarmee een voorbeeld voor het gericht betrekken van doelgroepen, het aangaan van een dialoog en uiteindelijk mobiliseren van een achterban. Dat alles vanuit een integrale mediastrategie, met een mix van traditionele massamedia en sociale media, zowel online als offline.
Nederland loopt achter
Vergeleken met de Amerikaanse aanpak, liep de Nederlandse politiek tot voor kort nog mijlenver achter. Uit onderzoek dat ik in de periode 2008-2010 heb gedaan bleek dat er weliswaar veel getwitterd werd, er diverse Hyves- en LinkedIn-groepen waren aangemaakt en een enkele virale marketingcampagne (o.a. van de SP) van de grond kwam. Van een gerichte aanpak, waarbij burgers betrokken werden en er een dialoog tot stand werd gebracht, was echter geen sprake. Ook ambitieuze projecten zoals het ‘politiek 2.0’-initiatief van Rita Verdonk, waarbij burgers konden meeschrijven aan het partijprogramma, kwamen niet of nauwelijks van de grond.
Tegelijkertijd onderstreepten het protest rond de ‘1040 uren’-norm en de discussies op Hyves tegen de inenting tegen baarmoederhalskanker, dat sociale media ook in Nederland potentieel een enorme mobiliserende kracht kunnen hebben.
Juist daarom is de inzet van sociale media door Nederlandse politieke partijen tot dusver zo teleurstellend. Politieke partijen en politici zijn nog niet veel verder gekomen dan het zenden van veel informatie en het soms selectief oppikken van signalen van burgers. Dit zijn dan vooral de signalen die hen zelf goed uitkomen. Er is niet of nauwelijks sprake van een dialoog. En als die wel plaatsvindt, dan gebeurt dat met een selecte, al geïnteresseerde groep. Laat staan dat burgers worden gemobiliseerd.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen
De inzet van sociale media door politieke partijen was tot nu toe dus een typisch geval van ‘veel gekwetter en weinig wol’. De nieuwe verkiezingen zijn een uitgelezen moment om te kijken wat de partijen de afgelopen jaren hebben geleerd en hoe sociale media de komende verkiezingen worden ingezet. Er zijn opties in overvloed.
Uit de berichtgeving blijkt dat de vervroegde verkiezingen politieke partijen financieel slecht uitkomen. Zij zijn nog op zoek naar tonnen aan campagnegeld. Is crowdfunding hierbij wellicht een optie? Sociale media zouden in ieder geval een goedkoop campagnemiddel kunnen zijn. Voorlopig zegt alleen D66 dit alternatief echt te gaan inzetten.
CDA en PvdA hebben recent interne verkiezingen gehouden voor een nieuwe partijleider. GroenLinks volgt de komende weken. Zou het niet interessant zijn om niet-leden maar wel de potentiële nieuwe stemmers en leden te laten kiezen, in plaats van de kleine groep bestaande partijleden?
Ondertussen schrijven alle partijen een nieuw verkiezingsprogramma. Krijgen ook niet-leden de kans om inhoudelijke voorstellen te doen voor deze programma’s net als bijvoorbeeld bij de Piratenpartij? De PvdA lijkt zoiets te willen doen met het project ‘Doe mee met Diederik’, waarbij burgers ideeën kunnen aanleveren voor het partijprogramma. In hoeverre gaan ook andere partijen burgers betrekken bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma en welke invloed krijgen burgers daarbij?
Blijft Nederland achterlopen?
Mogen burgers op 12 september alleen stemmen op partijen of mogen zij ook hun visie op vijf cruciale uitdagingen waar dit land voor staat geven? Biedt de inzet van sociale media ook ruimte voor hele nieuwe partijen, zoals die van Hero Brinkman en de Piratenpartij, die in korte tijd een relatief grote achterban moeten zien te bereiken en betrekken? Helpen sociale media hen sneller door te dringen tot specifieke doelgroepen en wellicht nieuwe thema’s op de politieke agenda te krijgen? Daarnaast zien we nieuwe initiatieven komen om het systeem van binnenuit te vernieuwen zoals het initiatief de G500.
Of komt het vuurwerk voor de aankomende verkiezingen helemaal niet uit Nederland, maar toch weer uit de Verenigde Staten? Wat zullen de nieuwe Amerikaanse presidentsverkiezingen gaan brengen wat betreft de inzet van sociale media? Obama krijgt daarbij persoonlijk advies van de CEO van Google en Facebook. Dit zou er weleens toe kunnen leiden dat in Amerika weer nieuwe stappen worden gezet. Blijft Nederland achterlopen?
Kortom, genoeg vragen om te onderzoeken. De komende maanden zullen we ontwikkelingen in binnen- en buitenland aandachtig volgen en zullen we ze regelmatig bespreken in een reeks artikelen hier op Frankwatching onder de noemer: politiek 2.0. Dit artikel is de eerste in een reeks van artikelen waarin we onderzoek gaan doen naar het gebruik van sociale media tijdens de verkiezingen. Denk en onderzoek je mee?
Over de auteurs
