Overheid, blijf van onze social media af!

De invloed van social media is in het Westen pas goed doorgedrongen door de oproep tot rellen in Engeland. De opstanden in de Arabische wereld begin dit jaar werden ook al gevoed door social media, maar gek genoeg ontging ons dat grotendeels. We sloten onze ogen en oren ervoor, omdat het te ver van onze bed was. Pas als een buurland dreigt met een vorm van inperking van vrijheid van meningsuiting, openen we onze ogen en spitsen we de oren, selectief…

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. In ons land voor de een wat groter dan de ander, zo bleek uit de recente rechtsgang die politicus Geert Wilders moest maken. De rechters oordeelden dat hij vaak langs de scheidslijn van het toelaatbare scheerde en er soms wellicht overheen ging, maar dat als politicus mocht doen. Zoveel vrijheid is niet iedereen gegeven, maar dat neemt niet weg dat sommigen op internetfora die scheidslijn wel overschrijden. Racisme, discriminatie, intolerantie, oproepen tot geweld, het kan allemaal. Het mag tot op zekere hoogte. Oproepen tot geweld of het daadwerkelijk plegen van geweld gaat te ver. Crimineel gedrag wordt terecht bestraft. Het is waar de scheidslijn tussen sociale en asociale media dun wordt. De scheidslijn tussen wat aanvaardbaar is en wat niet langer wordt getolereerd.

Censuur in Europa: ineens worden we wakker

In het Midden-Oosten, zoals in Tunesië en Egypte bijvoorbeeld, werden social media ingezet om in opstand te komen tegen ondemocratische overheersers als Ben Ali en Moubarak. Toen die de social media dreigden te beperken en censureren, hoorde je (bijna) niemand in het Westen over vrijheid van meningsuiting, vrijheid van internet en vrijheid van de sociale media. Maar toen vorige week in Engeland de vlam in de pan sloeg nadat via BlackBerry en Twitter opgeroepen werd tot plunderingen en te rellen, werden we opeens wakker. De Engelse overheid vindt dat Twitter opruiende accounts moet sluiten en vraagt BlackBerry om mee te werken aan onderzoek naar de veroorzakers van het geweld.

Het oproepen tot geweld zoals dat in Engeland is gebeurd, staat in geen enkele verhouding tot wat in het Midden-Oosten gebeurde. Onze vrijheid in het Westen wordt mede ingegeven door de vrijheid tot internet, telefonie, social media en onze vrijheid van meningsuiting. De twee situaties zijn ingegeven door totaal verschillende emoties en achtergronden. In het Midden-Oosten worden social media ingezet om die vrijheden te verwerven, in Engeland om vooral te plunderen en te rellen. De verschillen zijn legio, de enige overeenkomst is de inzet van moderne communicatiemiddelen. Inperking van zulke vrijheden stuiten mij tegen de borst.

Vrijheid van internet en social media

Ik vind het ongehoord dat de Britse overheid zelfs maar nadenkt over het inperken van de vrijheid tot moderne communicatie als via social media. Dat ze aan Twitter, Facebook, BlackBerry en welk social netwerk dan ook  hulpverzoeken doet, is een stap die te billijken is. Natuurlijk willen de autoriteiten hulp bij het oppakken van de aanstichters van de rellen, die niets meer om het lijf hadden dan plunderingen, gruwelijk geweld en vernielzucht. Niet zoals 30 jaar geleden een aanklacht tegen de armoede en slechte economische vooruitzichten van jongeren, maar puur vandalisme, diefstal en grootschalige, georganiseerde misdaad tegen de maatschappij.

Maar dan nog kan het niet zo zijn dat de Britse overheid Twitter wil verplichten om haar netwerk af te sluiten voor relschoppers. Ondanks de verwerpelijkheid van de acties van deze criminelen, is het de vrijheid van een democratie, waar je onbeperkte toegang hebt tot een communicatiemiddel. Elke inperking is een inbreuk op verworven vrijheden. Onbegrijpelijk dat deze gedachte van het inperken van communicatievrijheid afkomstig is vanuit een regering, waarin de liberaal democraten samen met de conservatieven de coalitie vormen. Er zijn genoeg mogelijkheden voor de autoriteiten om social media te monitoren. En sterker nog, om deze zelfde netwerken in te zetten voor eigen belang (waar Sander Duivestein eerder deze week al over schreef). Zoals er via Twitter ook heel snel accounts ontstonden van tegenstanders van de rellen. Die binnen een uur 20.000 volgers kregen. Of zoals de pagina op Facebook, waar initiatieven op worden getoond om de steden weer schoon te maken. Of de buurtbewoners die via social media burgerwachten oprichten. Dat is diezelfde vrijheid van internet en social media.

Netneutraliteit in Nederland: een politiek spel

Dichter bij huis waagde de mediawoordvoerder van de VVD, Afke Schaart, het om de PvdA verantwoordelijk te houden voor de komende prijsstijgingen van mobiel internet. De liberale coalitiepartner was onlangs tegen het voorstel van netneutraliteit en vindt dat GroenLinks, D66, PVV en PvdA voorop debet zijn aan de prijsverhogingen, die KPN, Vodafone en T-Mobile per 1 september hebben aangekondigd. Providers wilden bepaalde mobiele internetdiensten afknijpen, differentiëren of zelfs blokkeren, omdat er onvoldoende winst op werd gemaakt. KPN wilde bijvoorbeeld klanten extra geld berekenen voor bepaalde diensten die via mobiel internet extra bandbreedte kosten, zoals Youtube en Skype. Via duurdere contracten, omzeilen de providers de netneutraliteit alsnog en vragen ze toch meer geld. De VVD houdt de PvdA hiervoor verantwoordelijk.

Het is natuurlijk een gotspe, dat een partij die ‘vrijheid’ in haar naam voert, niet voor die vrijheid van het net heeft gevochten, maar de wet wilde tegenhouden die dit beter wilde regelen. Nu schuift de VVD haar eigen verantwoordelijkheid af op partijen die wel bereid waren te vechten voor die vrijheid. Het zou de politiek sieren om die vrijheid van het (mobiele) net met betaalbare tarieven weer zo snel mogelijk voor iedereen open te stellen. Opdat social media weer door iedereen ingezet kunnen worden; het liefst zo sociaal mogelijk, maar ja, ook de asociale medemens maakt gebruik van de moderne communicatie die vrijheid ons nu eenmaal biedt. En dat is een groot verworven goed. Hier, bij ons, in Engeland en hopelijk ook snel in het hele Midden-Oosten en de rest van de gesloten wereld, waar vrijheid van meningsuiting nog steeds ingeperkt wordt door enge overheersers.