Social Media SWOT ~met een twist~: bedreigingen

Om voor- en nadelen van social media goed in kaart te brengen, is een antieke methode in een nieuw jasje gestoken: een SWOT, maar dit keer niet vanuit een organisatie of individu, maar vanuit het fenomeen ‘social media’ zelf. Via een 4-delige artikelenreeks presenteren we een social media SWOT ~met een twist~, waarin we de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van social media inventariseren. In dit laatste artikel aandacht voor de bedreigingen, waarmee bedrijven, overheden, gemeenschappen en zelfs individuen met een specifieke strategie rekening kunnen houden.

Bedreigingen

1. Miscommunicatie

Onder andere door informatie-overload, vertalingen, inkortingen en incomplete informatie, maar ook door te snelle communicatie (slordigheid waardoor nuance mist, gebrek aan compenseren van gemiste non-verbale communicatie) ontstaat miscommunicatie, waardoor onterechte conclusies worden getrokken. Door de snelheid kan (te) snel gereageerd worden, waardoor grote onterechte discussies gevoerd worden, die kunnen ‘exploderen’.

2. Digitale kloof

De ‘Digital Divide’ verwijst naar het groter wordende verschil tussen early adopters en late followers in ICT-gerelateerde innovaties. Deze kloof wordt in Nederland kleiner, maar is wereldwijd gezien nog fors. De oorzaak van deze ‘kloof’ ligt in faciliteiten, maar ook in de vaardigheden, interesse en motivatie om de vernieuwde mogelijkheden eigen te maken. De gevolgen worden potentieel groter als de interactie meer digitaal plaatsvindt (denk aan online stemmen, financiële transacties, reizen boeken en de overgang op e-books).

3. Chaos

Daar waar klassieke media goed te beheersen zijn, kan niemand social media besturen en dit doet denken aan een anarchie. Er is geen centrale aansturing in het oerwoud van social media en met de mierenhoop aan mensen is communicatie niet meer in handen van de organisatie of de overheid. Soms zijn het georganiseerde zwermen, maar overwegend lijkt het chaos, waardoor effectief gebruik zich moeilijk laat voorspellen.

4. Geen controle

Doordat iedereen empowered is door social media en doordat individuen zich gemakkelijk(er) kunnen verenigen en anderen kunnen beïnvloeden, komt controle in het geding. Verenigen via social media kan nadelige en zelfs gevaarlijke gevolgen hebben, doordat ook mensen met slechte bedoelingen gemakkelijker de krachten bundelen. Daarnaast wordt (over)empowerment regelmatig onderschat en kan één bericht heel wat schade teweeg brengen.

5. Misbruik

Kwaadwillenden kunnen social media op veler wijzen misbruiken om zichzelf daarmee te verrijken. Misbruik van social media kan inbreuk betekenen op voorwaarden van social media aanbieders (zoals ‘scraping’), wetgeving (o.a. privacy en auteursrecht) of ongeschreven normen en waarden (o.a. user profiling). Dit misbruik kan gaan over content, persoonsgegevens of je sociale netwerk, en is allemaal het gevolg van transparantie zoals o.a. pleasrobme duidelijk maakt. Hoewel getracht wordt misbruik te minimaliseren door middel van wet- en regelgeving (en jurisprudentie), wordt deze bedreiging alsmaar groter.

6. Sociobesitas

Het internet speelt een steeds belangrijkere rol in ons leven en social media heeft deze trend versterkt. Naast infobesitas voegt social media een sociale component toe, die vraagt om overal en altijd online zijn. Wanneer de mogelijkheden van social media tot het uiterste worden gedreven, gaat dit ten koste van efficiëntie en gezondheid.

7. Zeepbel

Voor velen is het onduidelijk wat social media te bieden hebben, en er is veel hausse en hype. Eerst hoorde je er niet bij als individu of bedrijf als je niet een plekje had in Second Life, nu moet je op Facebook aanwezig zijn en zonder Twitter-account tel je niet mee. De snelle veranderingen leveren onzekerheden op ten aanzien van investeringen in tijd en geld. Is bijvoorbeeld Facebook duurzaam of uiteindelijk een zeepbel?

8. Beïnvloeding

Direct gevolg van de empowerment van personen en de community, en van de afname aan controle, is het risico op waardedestructie. Iedereen kan informatie (correct, dan wel incorrect) via social media de wereld insturen, zonder dat dit veel geld of moeite kost (virals, zoals slacktivisme). Gevolg hiervan is dat schade aangericht kan worden aan (rechts)personen en instanties, zoals imagoschade (Nestlé KitKat-case), boycot (Telegraaf of BP), of zelfs het ten gronde brengen van een organisatie (val van DSB) of regering (revolutie in Tunesië).

Dit artikel is het laatste uit de 4-delige reeks Social media SWOT, waarin we de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van social media inventariseren. Wij nodigen je uit aanvullingen te geven op deze aspecten.