WikiKids op Wikiwednesday

Afgelopen 25 maart vond de 2de Wikiwednesday plaats in Amsterdam. Dit keer werd WikiKids gepresenteerd, een kinder Wikipedia, die onder andere wordt ingezet bij wiki adoptie op basisscholen. Interessant, want deze les is ook zeker toe te passen op organisaties met volwassenen.

Ontstaan van WikiKids

WikiKids is een ‘grassroots’ initiatief. Enkele jaren geleden stuurde Gerard Dümmer, PABO docent van de Hogeschool Domstad, op een zondagmiddag een e-mail naar een mailinglijst van docenten met het idee om een Wikipedia voor kinderen op te zetten.

Het idee van Wikikids is dat er een Nederlandse kinderencyclopedie beschikbaar is voor basisschool leerlingen, waarin artikelen over allerlei onderwerpen te vinden zijn: van honden en cavia’s tot aan eetziektes zoals anorexia. Wikikids moest in een vorm verschijnen, die toegankelijk zou zijn voor kinderen. Daarom wordt WikiKids gemaakt door de kinderen zelf en is hierdoor de informatie makkelijker te begrijpen.

Binnen enkele uren kreeg Gerard een zestig tal reacties binnen op zijn mailtje en zo was er genoeg reden om met WikiKids te gaan beginnen.

Gebruik

Scholieren gebruiken WikiKids als naslagwerk en als platform om kennis uit werkstukken en spreekbeurten te presenteren. Omdat alle onderwerpen zijn toegestaan en kinderen de stukken schrijven, is WikiKids een bron die lekker eigentijds is en daarmee interessant voor kinderen.

Zo ook het artikel over 2Pac: “2PAC was een rapper, maar iemand was jaloers op hem en heeft hem toen dood geschoten.” Het leest dus lekker weg en is erg to-the-point! Wikikids beperkt zich niet tot korte en krachtige inzichten. Artikelen met onderwerpen die de kinderen veel bezighouden zijn langer van opzet en hebben de meeste plaatjes.

Succes

Inmiddels mag WikiKids een succes heten: 123 verschillende scholen hebben al met WikiKids gewerkt. In 2008 Won WikiKids de IPON onderwijs innovatie prijs en het gebruik beperkt zich niet tot de officieel deelnemende scholen.

Er zijn 186.000 geregistreerde gebruikers en totaal telt WikiKids 5.000 artikelen. Er zijn ook kinderen die inmiddels in het voortgezet onderwijs zitten en in hun vrije tijd meehelpen met WikiKids.

Kinder zoekmachine Meestersipke werkt momenteel samen met WikiKids en Uitgeverij Zwijsen heeft WikiKids opdrachten in de uitgave ‘Taal in Beeld’ gegeven. Leerlingen die WikiKids gebruiken krijgen meer dan een encylopedie ter beschikking: taalvaardigheid, wereldoriëntatie, bronnen gebruik, samenwerken en mediawijsheid worden ook ontwikkeld.

Faciliteren

Techniek kan intimiderend werken. MediaWiki maakt gebruik van speciale wiki codes om teksten op te maken en deze kunnen afschrikken. Daarom worden ze voor de leerlingen zo veel mogelijk verborgen.

Als je voor het eerst werkt met WikiKids kan het onduidelijk zijn hoe Wikikids gebruikt moet worden. Gelukkig heeft WikiKids daarvoor een uitgebreide uitleg met illustraties en video’s ontwikkeld.

Bij een lege wiki zal een bijdrage van een gebruiker extra opvallen. Dit kan nogal ‘eng’ zijn en daarom is er bij WikiKids gekozen om de wiki van te voren te vullen met kleine fragmenten tekst. De wiki moet ook niet te ‘vol’ zijn, want dan lijkt de encyclopedie al af en waar heb je de gebruiker dan nog voor nodig? Evenwicht tussen een volle en een lege wiki is hierbij belangrijk.

Structuur?!

Van te voren veel structuur in de inhoud aanbrengen kan verleidelijk zijn. Structuren zoals categorieën worden bij WikiKids vooral door moderatoren gebruikt om het moderatie werk makkelijker te maken. Als hoofdcategorisering is WikiKids uiteindelijk de categorie indeling van jeugdboeken gaan gebruiken.

Daar ‘onder’ creëren gebruikers bewust en onbewust samen substructuren, ook wel folksonomieën. Deze veranderen door de bijdragen van gebruikers, het is de taak van de moderatoren om hiervan op de hoogte te blijven.

Een andere vorm van structuur aanbrengen, is het maken van landingspagina’s. Bij WikiKids zijn dit portalen gemaakt op verzoek van gebruikers, die de weg wijzen rond een specifiek thema. WikiKids kent een Kids portaal, een Onderwijs portaal en een Geschiedenis portaal.

Deze worden in overleg opgezet en onderhouden via de discussiepagina, die achter elke wiki-pagina zit. Om wildgroei van portalen te vermijden is de regie hiervan in handen van de WikiKids moderatoren geplaatst.

Regeltjes en structuur blijken terugkomende thema’s te zijn: dit geldt niet alleen voor de inhoud, maar ook voor de processen. Bij aanvang krijgen gebruikers veel vrijheid en is de moderatie achteraf, dit om gebruikers van te voren niet teveel af te schrikken met ingewikkelde regelgeving.

Wel wordt er strak gemodereerd volgens de richtlijnen om zo min mogelijk verwarring te creëren. Bij moderatie is het het best om mensen op een persoonlijke en sympathieke manier aan te spreken. Juist dit persoonlijk contact kan je helpen mensen voor je te winnen.

 

Motiveren

Een leuke methode om een klas met wiki bekend te maken is in een kring eerst samen een onderwerp te bedenken en daarna ‘live’ een kort artikeltje hierover te schrijven. Het is een bijzondere ervaring als de groep iets maakt dat ‘op het internet’ staat en dat gebruikt gaat worden door anderen.

WikiKids doet zelf ook het een en ander om (toekomstige) gebruikers aan te moedigen. Er is een moderator Award, een foto artikel wedstrijd en een artikel van de maand verkiezing. Alhoewel hiermee kleine doelgroepen worden bereikt, zijn deze methodes effectief in het overtuigen van gebruikers dat meedoen mag en moet. Samenwerking is hierbij extra leuk en leerzaam!

En dan is het natuurlijk ook nog eens tof dat kinderen, die zelf een bijdrage hebben geleverd, na een tijdje zien, dat ‘hun’ artikeltje door meerdere kinderen is bewerkt en er anders uitziet. Weliswaar hebben zij auteursrechtelijk eigendom afgestaan door mee te schrijven aan een open source artikel, toch als zij niet hadden meegewerkt, had het er wel anders uitgezien!

Conclusie

Voor succesvolle wiki’s dienen gebruikers zo goed mogelijk op weg geholpen te worden. Vind een mooie balans tussen vrijheid en structuur, zodat gebruikers subtiel worden uitgedaagd om bij te (blijven) dragen. Wil je dit proces versnellen? Zoek dan een goede manier om waardevolle inzet te waarderen. Dit straalt positiviteit uit naar de harde kern van gebruikers en het nodigt anderen uit om mee te gaan doen!

Wikiwednesdays zijn evenementen voor mensen die geïnteresseerd in wiki’s. Het delen van praktijkervaringen staat centraal en onderwerpen als mogelijke toepassingen, implementatie en technologie komen aan bod.