Motiveer en activeer je medewerkers met storytelling

2024. De scherven van de lege champagneflessen liggen in de glasbak en we gaan weer terug naar de orde van de dag. De strategie staat in de steigers en de plannen zijn klaar voor implementatie. Hoe neem je medewerkers in een organisatie mee met een strategie op een manier die niet alleen aansluit bij de beleving, maar ook leidt tot actie, zodat einde jaar de champagne opnieuw ontkurkt mag worden? Tijd om aan de slag te gaan met storytelling.

Meer dan ooit is motivatie belangrijk voor medewerkers om in actie te komen, en ook om talent te behouden. In dit artikel lees je meer over de kracht van verhalen bij interne communicatie, gedreven door intrinsieke motivatie en een verlangen om deel uit te maken van iets groters. Aan bod komen schoolvoorbeelden Steve Jobs en Richard Branson en ook hoe iedere organisatie storytelling effectief intern kan inzetten.

Luisteren op de loonlijst frequentie

Mijn persoonlijke dieptepunt bereik ik als de manager tijdens de nieuwjaarsreceptie een half uur stilstaat bij de hoogtepunten van afgelopen jaar en wat aankomend jaar van ons wordt verwacht. Zijn praatje wordt geïllustreerd door een gortdroge powerpoint met bullet points. Ik verdien een Oscar voor zogenaamd aandachtig luisteren. Woorden gaan het ene oor in en het andere uit. Ik wiebel van mijn ene voet op de andere. Staan, ook dat nog. Ondertussen ga ik in gedachten mijn to do-lijst af en bedenk ik wat ik in de tussentijd had kunnen doen. Deze ‘op de loonlijst’-frequentie doet weinig om ware betrokkenheid te creëren. Terugblikken en vooruitkijken zijn belangrijk, maar mensen in beweging krijgen, gebeurt op de emotionele frequentie van storytelling.

Het hart hoort waar het oor doof voor is

Een goed verhaal is van oudsher de meeste effectieve vorm van communicatie. Sterker nog, gedurende lange tijd in de geschiedenis was het de enige manier een boodschap over te brengen én onthouden te worden. Ergens in de recente geschiedenis hebben we zakelijk besloten in bullet points te praten, terwijl het juist authentieke verhalen zijn die impact maken. Old school, maar voelen mensen zich persoonlijk geraakt, wat de intrinsieke motivatie aanwakkert.

Wat betekent dat in de praktijk?

Steve Jobs: het schoolvoorbeeld storyteller

Als het verhaal van Apple was geweest: Apple maakt gebruiksvriendelijke computers met een mooi design en aankomend jaar lanceert Apple x met producteigenschappen y en z. Dan hebben we het nu niet over Apple. Het gedachtegoed van Steve Jobs, en daarmee van Apple, gaat veel verder dan producten en key features op korte termijn. Toch is dit precies wat de meeste organisaties communiceren.

Hoewel er geen interne presentaties openbaar zijn, staat Steve Jobs erom bekend zijn visie op de wereld actief intern te delen. De specifieke presentatie en woorden zullen variëren, maar 20 jaar lang deelt Steve Jobs consistent het idee achter ‘Think Different’. ‘Anders denken’ komt niet uit cijfers, maar uit het hart en roept op de status quo te doorbreken. Daar komt geen Nederlands poldermodel aan te pas. Het is zijn persoonlijke visie. Want als je eigen team jouw verhaal niet gelooft, waarom zou de buitenwereld dat dan wel doen?

Overtuig het hoofd met het hart

Steve Jobs is heel goed in staat een beweging in gang te zetten door zijn doelgroep direct aan te spreken. De woorden uit de oorspronkelijke campagne voelen anders aan dan een saai nieuwjaarspraatje. Het is een aanmoediging om bij te dragen aan de missie van Apple en het verhaal achter de organisatie dat zich doorvertaalt naar cijfers. Dit is een fundamenteel andere benadering dan de meeste bedrijven die geen eigen visie en verhaal hebben en blijven hangen in de orde van de dag.

De meeste bedrijven slaan het verhaal over

Veel bedrijven communiceren in bullet points, maar authenticiteit en impact komen voort uit verhalen. Richard Branson (Virgin) benadrukt: “Zoals elk boek een titel heeft, start elke storyteller met het achterliggende idee, voor hij in detail treedt”. Een idee verkoopt niet als het als een brij aan informatie overkomt. Start met de stip aan de horizon en het schetsen van het grotere plaatje. De magie begint als medewerkers zich als onderdeel van het grotere verhaal beschouwen. Er ontstaat nieuwsgierigheid naar het vervolg. Niet omdat ze op de loonlijst staan, maar omdat ze invloed hebben op de afloop. Dat zet een beweging in gang waar mensen graag bij willen horen.

Alle organisaties hebben een verhaal

Hoe vertel je een verhaal met storytelling, zodat je gebruik maakt van de emotionele frequentie en niet schiet met bullet points? De 3 basisprincipes zijn:

1. Oprecht en eigen
   Niet dicteren, maar inspireren. Spreek vanuit een situatie die echt heeft plaatsgevonden en waarbij de spreker bij voorkeur zelf aanwezig is geweest. Een goed verhaal komt tot leven wanneer het tot de verbeelding spreekt en persoonlijk en oprecht is. We zien het verhaal als het ware als een film voor onze ogen. Een situatie hoeft niet groots te zijn, maar er gebeurt iets wat later essentieel blijkt. Steve Jobs bouwt met zijn vrienden Steve Wozniak en Ronald Wayne een computer. Ze willen een meer toegankelijke computer die makkelijker in gebruik is. Maar ze kunnen het product niet kwijt bij het computerbedrijf waar Steve Jobs werkt en HP heeft geen interesse. Ze besluiten de computer zelf op de markt te zetten.
2. Sluit aan bij medewerkers
   Bekijk het verhaal door de lens van de medewerker. Niet alleen inhoudelijk, maar vooral op emotioneel niveau. Betrek medewerkers door een persoonlijke visie of emotie aan het verhaal te koppelen. Dit wekt nieuwsgierigheid op. Hoe loopt het af? Bij het presenteren van een strategie of plannen is dat veelal onbekend. Gelukkig maar, want dat betekent dat de toehoorder een rol speelt en invloed heeft op de afloop. Leef je eigen verhaal.
3. Is vaak verteld
   Verwacht niet dat een strategie of plannen na één keer uitspreken bekend zijn. Om het verhaal en de plannen top of mind te houden, is meer nodig. Blijf herhalen, ook al denk je: heb ik je al verteld. Dat kan in verschillende formats, zoals nieuwsbrief, video, intranet, zeepkistsessies en infographics. Blijf de voortgang van de reis delen, inclusief de uitdagingen onderweg. Juist de overwonnen hindernissen naar succes – groot en klein – zijn wat mensen geboeid laat luisteren.

Strive not to be a success, but rather to be of value. – Albert Einstein

Deze quote benadrukt het belang van het toevoegen van waarde in wat je doet, in plaats van alleen te streven naar succes op zichzelf. Omhels de geleerde lessen en geef betekenis aan een verhaal. Zo ga je van luisteren op de loonlijst frequentie naar geboeid luisteren op de emotionele frequentie. Intrinsieke motivatie zit niet in bullet points, maar in de bedrijfscultuur. Een gezamenlijke beweging, dat tot leven komt vanuit een echt verhaal.