7 manieren om clichés uit je tekst te wieden

Clichés zijn als hardnekkig onkruid, ze blijven maar groeien in teksten van ondernemers en organisaties. Hoe kun je koude, clichématige taal transformeren naar warme, menselijke woorden? Lees hier meer over 7 manieren om clichés in teksten te verslaan.

Rick Evers en Willem Verdaasdonk gaan in hun boek Moest er nog eens bijkomen van niet (affiliate) de volle strijd aan met clichés die ondernemers en organisaties produceren. ‘In onze garage werken allemaal vakkundige mensen’, lees je bijvoorbeeld op de website. Dan denkt de lezer: ‘Moest er nog eens bijkomen van niet’. En voilà, je snapt meteen de merkwaardige titel van het boek.

Dat vakmanschap is ook van toepassing op al die andere garages in Nederland. Klanten mogen kwaliteit, vakmanschap en service gewoon verwachten van een garage. Maar waarom moeten mensen nou echt bij jou zijn? En daarmee zijn we meteen bij het hoofdthema van dit boek: wie geen inwisselbare teksten wil produceren, moet zich onderscheiden met eigen taal: persoonlijk, herkenbaar en precies in de roos.

Tenenkrommende voorbeelden van clichés in teksten

Dit boek is de opvolger van hun succesvolle boek Schrijf eens even normaal, joh! (affiliate). De auteurs delen tenenkrommende voorbeelden van bedrijven, scholen en overheidsinstanties die in de cliché-valkuil trappen.

Veel website-teksten lijken op elkaar, want de tekstschrijvers papegaaien elkaar na. Denk aan ‘de basisschool die openstaat voor vernieuwing’ of ‘de financieel specialist die zich verdiept in jouw financiële situatie’. Clichés van de hoogste orde, die geen indruk achterlaten.

Dat geldt ook voor woorden als meerwaarde, prestatie, totaaloplossing, ontzorgen, transparante aanpak, betrouwbare partner, impact en uitdagingen. En voor wie nog niet klaar is met taalgriezelen: er zijn ook schrijvers die speelaanleiding en bloemenvraagstuk durven te typen. Geen clichés, maar wel woorden die onmiddellijk gewied mogen worden.

Hoe dan wel? Dit boek reikt 4 richtlijnen aan om inwisselbare teksten om te vormen tot teksten die blijven hangen: met beleving, overtuiging, een flinke dosis inspiratie en vooral meer lef.

Je onderscheidt je als je deze tips toepast:

1. Denk eerst na over je boodschap

Schrijven begint niet met schrijven, stellen de auteurs terecht. Schrijven begint met de vragen: waarom is deze tekst belangrijk voor mijn doelgroep? Wat is je belangrijkste boodschap? Snapt de lezer dat het voor hem of haar is?

2. Verdiep je in de lezer

De sleutel voor warm contact is om je in de lezer te verdiepen. Wat wil die nou weten? Ga daarom in die – ook best clichématige – schoenen van je lezer staan. Waarom zou iemand jouw product of dienst verkiezen boven die van anderen?

Wees eerlijk. Je lezers willen niets lezen over vakbekwaamheid, want daar gaan ze al van uit. Ze willen wel weten of ze snel geholpen worden bij een acuut probleem. Of er wel iets leuks te doen is voor de kinderen als ze een vakantiehuisje boeken. En of ze geen parkeerstress krijgen als ze jouw zaak bezoeken.

3. Maak het smaakmakend

De auteurs onderscheiden 5 categorieën voor teksten: smaakloos, smakelijk, smaakvol, smaakmakend en smaaktartend. Het moge duidelijk zijn dat je tekst het beste scoort als het smaakvol en smaakmakend is. Dien je tekst op met originele woorden en mooie voorbeelden.

4. Geef voorbeelden

De beste manier om je te onderscheiden is storytelling: vertel wat je concreet doet. Laat bijvoorbeeld als keukenzaak zien dat je een knalroze keuken hebt geleverd aan een 80-jarige mevrouw. ‘Rozer dan dit kan niet’. Dat dit ‘maatwerk’ was – de leegste huls aller tijden – snapt de lezer wel.

5. Gebruik een warme toon

Teksten waarin persoonlijkheid zit doen het veel beter, want met een menselijke toon ga je van koud naar warm. Ze lezen lekker, de lezer raakt geboeid. Gebruik daarom kortere zinnen en geef je tekst meer gevoel.

6. Maak een personage

Hoe kom je af van die vreselijke abstracte taal om jouw oplossing uit te leggen? Maak het persoonlijk en creëer een personage, waarin je lezers zich herkennen. ‘Neem nou Kees. Hij vindt zijn draai niet op kantoor. Daarom kan hij bij ons doen wat hij het liefst doet.’

7. Schrijf zoals je lezer praat

Dure woorden, daar heb je weinig aan in teksten. Wel aan woorden die je lezers thuis ook gebruiken.

• In plaats van ‘onze persoonlijke benadering’ schrijf je: ‘wij vragen door’.
• ‘Worstelen met taaie vraagstukken’ wordt: ‘ik kom er in mijn eentje niet uit’.
• Geen ‘zitmeubelen’ (niemand voert dat in als zoekwoord) maar een ‘stoel’ of ‘bank’.
• Geen ‘duidelijke focus’ maar: ‘we weten precies waar we het voor doen’.
• Niet ‘onze professionals’ maar: ‘onze mensen’.

‘Moest er nog eens bijkomen van niet’ is een praktische gids voor tekstschrijvers die alle clichés uit hun teksten willen wieden en sterke, boeiende teksten willen schrijven. Het boek helpt je bij webteksten, offertes en een pakkende tekst voor de bedrijfsbus. Maar het boek bevat ook tips voor ambtenaren die hun wethouders ondersteunen. Bestuurders zijn ook mensen die liever hun kinderen voorlezen dan weer een droge beleidstekst doorploegen.

De inhoud is belangrijker dan de vorm

Het boek bevat veel trefzekere adviezen, die ook nog eens lekker zijn opgeschreven. De beloofde glimlachgarantie op de cover wordt dubbel en dwars waargemaakt. Je kunt je lol op met vermakelijke testjes, zelfverzonnen woorden, een kantoorspel, een clichésafari en een ode aan Thea de corrector.

Wat mij betreft schieten de auteurs wel door in joligheid, met hun ‘mischienasappeltjes’, het Broodje Afhaak en het Berend BLØFje (over de juiste mix tussen vorm en inhoud). Ook de schema’s met grijze en witte muizen en grijze en witte raven zijn te veel van het goede; als lezer snap je het punt al lang.

Bij je schrijfwerk is inhoud belangrijker dan de vorm, schrijven de auteurs. Het wordt wel prettiger als het origineel en plakkerig opgeschreven is. Met dit boek wordt schrijven niet alleen makkelijker, maar ook plezieriger. Het belangrijkste: je lezers zullen je dankbaar zijn.

‘Moest er nog eens bijkomen van niet‘ is een waardevolle bron voor mensen die niet langer inwisselbare teksten willen schrijven. Je leert korte metten te maken met hol taalgebruik en zwakke formuleringen en vooral hoe het wel kan. Het boek staat vol levendige voorbeelden en direct toepasbare tips, waar ook ervaren schrijvers veel aan hebben.