Arbeidsmarkt- & recruitmenttrends: dit heeft 2024 voor je in petto

Yes, daar is ‘ie dan! Hét artikel met de trends en ontwikkelingen over alles dat met arbeidsmarkt, woest aantrekkelijk werkgeverschap en radicaal recruitment te maken heeft voor 2024. Elk jaar in kwartaal 3 of 4 schrijf ik voor Frankwatching over de te verwachten ontwikkelingen in arbeidsmarkt en recruitment. Zo ook dit jaar weer.

Bescheiden zoals ik ben (verzoek aan mijn vrienden om niet op deze zin te reageren, ook niet met emoji’s of gifjes) laat ik wat zelfreflectie los op mijn voorspellingen van het vorige jaar. Lees hier mijn voorspellingen van 2023!

Wat voorspelde ik allemaal voor 2023?

Meer doelgroepen

Nederland leert anders te kijken naar arbeid. Niet alleen fulltimers van rond de 30 jaar. Groei in BBL, pensionado’s, zij-instroomtrajecten en meer. Bijzonder veel bedrijven durfden hun blik te verbreden en te kijken naar doelgroepen waar ze eerder nog niet mee werkten. Geweldige ontwikkelingen en +1 voor mijn voorspelling.

Veel creativiteit in campagnes

Een gigantisch aantal openstaande vacatures, een kleine 7% minder dan in 2022. Wat gebeurt er dan? Minder budget equals meer creativiteit.

Ik kan natuurlijk helemaal niet naar individuele budgetten kijken van alle Nederlandse employer branding- en recruitmentbaasjes. Maar wat ik wel zeker weet is dat we heul veul creativiteit gezien hebben (ja ge bent Brabander of ge bent ’t niet hè).

De bevestiging van creativiteit vond ik concreet op één plek, de aanmeldingen van de Werf&Awards 2023. In totaal waren er meer dan 70 inzendingen dit jaar van enthousiaste employer branding- en recruitmentprofessionals die hun verhaal wilden delen. 70, hallo?! +1 voor mijn voorspelling.

Heb je zelf inspiratie nodig? Lees het artikel over Je ‘Hot and Steamy’ arbeidsmarktcommunicatie & recruitment inspiratie-lijst!.

Bijzondere samenwerking in de keten

Onder druk wordt alles vloeibaar, ik voorspelde grote voorbeelden van nieuwe ketensamenwerkingen. Je bol.com-pakketjes op kunnen halen bij een bekende fastfoodketen, of gaan lunchen terwijl je huid wordt verzorgd. Gewoon omdat mensen human resources moeten gaan delen.

Lang verhaal kort: dit was nog een beetje een pannenkoekenvoorspelling, hier heb ik nog niet zoveel inspiratie kunnen ontdekken. -1 voor mij. Maar het goede nieuws is wel: de trend komt er voor 2024 weer op te staan, ik zal zo uitleggen waarom.

Voorspelling saldo 2023

2 punten in de plus, 1 punt in de min. Voelt weer een beetje als mijn basisschoolperiode. Laten we dat verhaal maar snel skippen, dus nu door naar 2024!

Dan nu, de voorspellingen voor 2024

Het UWV voorspelt in 2024 een daling van het aantal banen van 8%. De harde groei is er voor nu duidelijk even uit. Ikzelf denk dat we wellicht nog een grotere daling zullen zien, omdat er wat economische hick-ups aan het ontstaan zijn. Nogmaals, ik ben geen econoom.

Ook met deze economische krimp blijft de arbeidsmarkt bijzonder krap. Onze babyboomers blijven gewoon uitstromen, of de economie nu daalt of stijgt. De grote laatste hoos met pensionado’s verlaat in rap tempo zwaaiend hun werkgever om vervolgens op hun elektrische fiets andere mensen (die met een normale fiets naar hun werk fietsen) voorbij te scheuren op weg naar de kroeg, of de bingo of wat die mensen dan ook allemaal doen.

1) De olifant in de kamer, artificial intelligence & ChatGPT

Hier moeten we het toch even over hebben! Ik heb het idee dat bedrijven er al jaren en jaren mee gooiden als containerbegrip. Onze software draait op AI, wij verrijken data met AI, we draaien recruitmentmarketing ads op basis van AI. Goed verhaal, lekker kort allemaal. Serieus nog niets spannends gezien. En toen ineens net voor de feestdagen in 2022 was daar ChatGPT.

In 2023 explodeerde het. Sommige mensen waren net zo hyper als de opkomst van het internet. Alsof het wiel weer was uitgevonden (en nee ik kom zelf niet uit die tijd).

We hebben de laatste maanden een bijzonder snelle opkomst gezien aan ontwikkelingen van AI in teksten, foto’s en videobewerking. That’s here to stay! We hebben de eerste recruitment-softwaresystemen al gezien waar Open AI in is geïntegreerd.

Mijn voorspelling is dat 2024 vol in het teken staat van nieuwe exploitaties rondom AI. Nieuwsoortige vacaturesites, tekstmakers, foto- en video businessmodellen, assessments… Kortom, alles rondom deze ontwikkelingen. Ik denk dat dit de meest voor de hand liggende voorspelling is van het komende jaar.

2) Anders kijken naar arbeid evolueert

Ik heb er al vaak over geschreven. Beste werkgever, laat je “vastomlijnde” transactionele vacature eens los. En start eens met denken in capaciteit van arbeid. What’s the job to be done? Want die elektromonteur met opleiding en ervaring voor 40 uur per week? Die gaat morgen waarschijnlijk niet reageren omdat jij vandaag meer geld in een vacaturesite duwt.

In het begin van dit artikel schreef ik al over meerdere doelgroepen en werkvormen. Ik spreek veel werkgevers die de laatste jaren echt geëxperimenteerd hebben met het werven van pensionado’s, zij-instromers, BBL-trajecten, Open Hiring-kandidaten en meer.

De ontwikkeling van deze “niet standaard” doelgroepen nemen vaste vormen aan binnen de wervingsplannen van veel werkgevers. De arbeidscapaciteitsvraag is A, dus wij hebben doelgroepen B, C en D. Met ieder hun eigen communicatiestrategie en plannen.

Op UWV vind je 34 oplossingen voor het aanpakken van personeelstekort. En hun aanpak gaat veel verder dan alleen het werven van nieuwe mensen. Bekijk de sheet over binden & boeien, het anders organiseren van werk en de benadering van andere doelgroepen.

Terecht dat Marc Drees het UWV kuddo’s gaf op Recruitmentmatters.nl voor deze sheet!

3) Maak aandeelhouders van je medewerkers

Naar mijn idee een hele gave trend. De medewerkersparticipatie. Geef je medewerkers een aandeel of een optie. Zo geef je ze vertrouwen en je krijgt er loyaliteit voor terug. Een mooie trend die ook in Nederland wint aan populariteit.

3 op Reis liet dit jaar een prachtig voorbeeld zien in Zuid-Afrika. Een grote wijnboer, waarbij alle medewerkers na een bepaalde periode een plukje aandelen verwierven. Deze mensen waren bijzonder gelukkig met deze kans. Bekijk de uitzending hier.

Mijn voorspelling is dat we deze trend meer en meer gaan zien de komende jaren. Niet alleen omdat er krapte is, maar ook omdat er nieuwe ondernemers en leiders aan het roer (komen te) staan.

4) Bijzondere samenwerkingen in de keten

Eind vorig jaar voorspelde ik ‘m al en nu doe ik het weer voor 2024. We gaan bijzondere samenwerkingen zien van bedrijven waar nog niemand aan had gedacht. In 2023 gaf ik de voorbeelden van pakketjes op kunnen halen bij je favoriete fastfoodrestaurant.

Wellicht gaan we meemaken dat je telefoonscherm vervangen wordt terwijl je in een restaurant zit te eten. Of dat je auto gerepareerd wordt terwijl je ’s avonds in de bioscoop een film zit te kijken. Ik geloof er heilig in dat human resources veel beter georganiseerd kunnen worden dan het nu is.

Waarom is deze trend in 2023 dan nog niet geslaagd? Want hier haalde ik net nog een -1 voor. Om de simpele reden dat het nog niet georganiseerd is. Het heeft met tijd te maken. Voordat je dergelijke creativiteit hebt omgezet in echte panklare oplossingen, ben je als werkgever wel even onderweg. We houden ‘m weer gewoon in en zullen eind 2024 zien of ik het bij het rechte eind had ja of nee.

5) De gouden doelgroep

Corona maakte inzichtelijk welke beroepen echt cruciaal zijn. Ik zal je vertellen dat het land gewoon door kon draaien zonder managers, adviseurs, coaches, beleidsschrijvers, consultants en bestuurders.

Mensen in de zorg, de techniek, de bouw, transport & logistiek, food-& agri-sector en het onderwijs die laten het land doordraaien als het er echt op aankomt. En wat voor type banen zijn er met een grote meerderheid vertegenwoordigd in deze sectoren? Exact, het mbo!

Het mbo zit de laatste paar jaar in een hele mooie lift. Dat heeft veel te maken met minister van OCW Robert Dijkgraaf. De eerste OCW-minister die ik ken die dag in dag uit vertelt over de relevantie en de waarde van een goed mbo. Mooi voorbeeld: de non-profit stichting Guruz maakt online gastcolleges bij bedrijven met als doel het kennisgat tussen bedrijfsleven en mbo-onderwijs kleiner te maken.

Dus kennis van mooie werkgevers zoals NS, KPN, ASML, VolkerWessels, VDL Nederland en velen meer worden via online gastcolleges naar het mbo gebracht. Die werkgevers delen niet alleen hun kennis, maar ook hun employer brand. Ze laten meteen zien wat ze doen en hoe mooi het is om daar te werken.

Daar kan ik nu al een +1 voor volgend jaar bijzetten. Want ik kan vertellen hoe enthousiast werkgevers en mbo’s zijn om zo samen een nog sterker mbo-onderwijs neer te zetten. Ook weten we dat 76% van alle mbo’ers niet actief is op LinkedIn en daarom gewoon niet te sourcen is. Wat voor je gemiddelde manager, directeur of consultant natuurlijk wel werkt.

6) Freelance & ZZP

Het aantal freelancers is al jaren gegroeid. Er waren begin 2023 1,2 miljoen freelancers met freelance (of ZZP) als hoofdbaan. Deze trend zet zich verder voort. Generatie Z is namelijk niet de generatie die fulltime bij één werkgever aan de slag gaat.

Ook deze voorspelling kan een jaar of wat te vroeg komen, maar het gaat gebeuren: de doorbraak van aantrekkelijk opdrachtgeverschap. Employer brands worden nu specifiek geschreven voor medewerkers in loondienst. Door de groei van het aantal freelancers zullen werkgevers zich ook steeds vaker gaan profileren als aantrekkelijk opdrachtgever.

Je wil niet gewoon wat freelancers als bedrijf, nee je wil de beste freelancers. Als werkgever zul je dezelfde vraag moeten beantwoorden aan de freelancers als aan je toekomstig werknemers: what’s in it for me?! Freelance platform Jellow helpt werkgevers met haar aantrekkelijk opdrachtgeverschap, een mooie ontwikkeling.

7) Het cv gaat eraan

Dit jaar gaat het gewoon echt gebeuren. Het cv gaat eraan. In eerdere jaren schreef ik er ook al over en nog steeds is het cv er. Al jaren heb ik exact dezelfde mening over een cv.

Het cv is een document met opsommingen van dingen die ik nooit meer wil doen.

Wat zegt dat cv nou?! Helemaal niets, want misschien heb ik jaren in de keuken van een restaurant gewerkt en wil ik nu vrachtwagenchauffeur worden. Wat heb jij als werkgever dan aan mijn cv?!

Als je een cardioloog zoekt voor je ziekenhuis is het prettig om te weten dat iemand daar ook daadwerkelijk voor gestudeerd heeft, dat snap ik. Maar voor zo’n groot gedeelte van alle vacatures is een cv echt zo nutteloos.

Joris Verhoeven spreekt altijd over een Curriculum Future, een document waar juist ambities en mogelijkheden instaan. Mijns inziens veel relevanter.

Ook al weet ik dat ik in mijn zelfreflectie over 2024 volgend jaar hier een -1 ga scoren. Ik voorspel het gewoon weer. Het cv gaat eraan. Al is het maar om het weer onder de aandacht te brengen van werkgevend Nederland.

Een goed en gedurfd plan

De arbeidsmarkt blijft krap in 2024 (en de jaren erop). We gaan veel veranderingen zien de komende jaren op gebied van werk en werkgeverschap.

En het belangrijkste advies dat ik werkgevers mee wil geven? Als de kaarten anders geschud worden (andere werkvormen, andere generatie, meer freelance, aandeelparticipatie, gouden doelgroep, ketensamenwerking en zelfs de ontwikkelingen van artificial intelligence) dan zijn het degene met een goed en soms gedurfd plan die er met de winst vandoor gaan. Niet afwachten dus. Regeren is vooruitkijken. Zet je eigen koers uit met deze informatie om het beste talent te werven en te behouden.

Genoeg trends en voorspellingen voor nu. Superdoei!