Online beleggingsadvies: wat zijn de grenzen voor finfluencers?

Rentes gaan omlaag en het lijkt er zelfs op dat we moeten gaan betalen voor spaargeld. Beleggen en investeren in crypto lijkt daardoor steeds aantrekkelijker. Daarmee duiken ook de finfluencers op die maar al te graag advies geven op social media en via YouTube. Ze zijn geen financiële instelling of officiële adviseur. Hoe ver mogen ze dan gaan?

Beleggingsadvies is aan regels gebonden

Beleggingsadvies mag niemand zomaar geven. Daar is een vergunning van de AFM voor nodig. Daar valt huis-tuin-en-keukenadvies tijdens kringverjaardagen natuurlijk buiten. Geef je beleggingsadvies aan een ‘cliënt’, dan val je opeens onder toezicht van de AFM. Maar wanneer gaat het dan van ‘kringverjaardagadvies’ over op advies aan een cliënt? De AFM is daar dus vrij streng in. Wanneer er een commercieel belang achter kan zitten, zien zij het al als een situatie waarin advies gegeven kan worden aan een cliënt.

Het advies moet ook persoonlijk zijn. Dus gericht op een of enkele personen en hun specifieke situatie. Dat kan gevraagd en ongevraagd zijn.

Ook uitkijken met beleggingsaanbevelingen

In tegenstelling tot beleggingsadvies is een beleggingsaanbeveling veel algemener en niet gericht tot een specifiek persoon. Bij een aanbeveling gaat het om een strategie over een financieel instrument.

Daar is wellicht al snel sprake van, wanneer je wat wil vertellen over beleggen. Dit is gelukkig niet verboden of aan een vergunning verbonden. In principe mag iedereen zo’n aanbeveling doen, wanneer aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

Objectief en onderbouwd

Eigenlijk zijn de regels over aanbevelingen niet eens heel spannend. Voor de meeste mensen zal het waarschijnlijk zelfs heel logisch klinken:

• Een aanbeveling moet zorgvuldig zijn
• De informatie moet objectief zijn
• Belangen moeten gemeld worden

Voor aanbevelingen en andere financiële berichten in de media, geldt de persvrijheid. Maar ook dan moet er zorgvuldig gehandeld worden. Ben je betrokken bij een financiële instelling of financieel product waar de informatie over gaat, waardoor je er potentieel voordeel bij kunt hebben? Dan geldt die extra vrijheid juist niet. Uiteraard geldt dat ook wanneer je door zo’n uiting de markt wil misleiden of vraag en aanbod wil beïnvloeden.

Reclamecode Social Media & Influencer Marketing

Strikt genomen: als finfluencers zich houden aan de reclamecode social media & influencer marketing, dan doen ze het goed.

De band met de adverteerder moet dan altijd vermeld worden. Ook als er slechts een kans op voordeel bestaat, zoals bij een affiliate link of wanneer je alleen betaald krijgt bij het aanbrengen van een nieuwe klant.

In theorie mag je als gewone influencer wel oneerlijk zijn over wat je van het product vindt. Als finfluencer is dat niet de bedoeling. Je moet transparant zijn en het moet duidelijk zijn waarom je bepaalde informatie geeft of bepaalde aanbevelingen doet. Heb je een belang in dat product, waardoor jouw mening mogelijk beïnvloed kan zijn of waardoor je voordeel hebt bij het opvolgen van jouw aanbeveling? Dan moet je dat melden. Bovendien moeten feiten en meningen duidelijk van elkaar worden onderscheiden en moeten deze zo goed mogelijk worden onderbouwd met informatie uit andere bronnen of bijvoorbeeld door data.

Geen commissie, wel een vergoeding

Als je persoonlijke adviezen geeft aan cliënten of beleggingsaanbevelingen doet, mag je je hiervoor niet laten betalen in de vorm van een commissie of provisie.

Een algemene vergoeding voor bijvoorbeeld het plaatsen van een post op Instagram, mag wel. Dit kan ook gekoppeld worden aan het aantal views, maar vooral niet aan het aantal concrete leads of klanten.

Je eigen portefeuille laten zien

Laat je zien welke keuzes je zelf maakt en welke rendementen dit oplevert of welke verliezen je juist lijdt? Als je het persbericht van de AFM leest zou je kunnen denken dat ook dit niet mag, omdat het niet objectief zou zijn.

Dat is niet waar. Vertellen over je eigen keuzes en wat de gevolgen daarvan zijn is in principe geen probleem. Het wordt pas risicovol als het gaat lijken op een aanbeveling en/of wanneer je er zelf belang bij hebt om een bepaald product te bespreken. Voorzichtigheid en zorgvuldigheid zijn dus zeker geboden, maar je mag er gewoon over vertellen.

Aanbevelingen voor finfluencers

Wil je op het recht pad blijven en een boete van de AFM vermijden? Volg dan vooral deze aanbevelingen op:

• Wees transparant en eerlijk
• Geef bronnen en cijfers om je mening of zelfs feiten te onderbouwen
• Wees transparant over je belang in een financieel product of mogelijk financieel voordeel dat je erbij hebt als iemand in datzelfde product investeert
• Wees ook transparant over een andere commerciële band die je mogelijk hebt met een financiële instelling of ten behoeve van een bepaald financieel product
• Maak duidelijk onderscheid tussen feiten, meningen en interpretaties en persoonlijke ervaringen