Kernwaarden die écht raken? Voorkom deze 7 meestgemaakte fouten

Het zijn de belangrijkste waarden van een bedrijf: kernwaarden. Toch hebben veel organisaties de boel niet op orde. Zowel grote als kleine bedrijven zie ik de mist in gaan op allerlei vlakken. Dat inspireerde me om dit artikel te schrijven, want ik acht de kans groot dat jouw bedrijf ook een van deze 7 fouten maakt.

Wat zijn kernwaarden?

Nog even kort de definitie van het woord kernwaarden, want ik kan me voorstellen dat het begrip wat vaag is. Kernwaarden laten zien waar een bedrijf voor staat. Het bepaalt het gedrag en de cultuur binnen een organisatie en geeft antwoord op de vraag: wat is de essentie van je bedrijf?

Met een kernwaardentraject leer je je bedrijf écht kennen, zodat je een sterker verhaal hebt voor de buitenwereld. Een ander voordeel is dat je normen en waarden duidelijker zijn. Dit vormt de basis voor je bedrijfscultuur en hiermee maak gemakkelijker bepaalde keuzes. Als een van je kernwaardes bijvoorbeeld nuchter is, dan zul je wat makkelijker nee zeggen als de Quote je vraagt voor een interview.

Weer terug naar de meest gemaakte fouten. Hieronder vind je een lijst met punten waar ik het regelmatig fout zie gaan.

1.Te veel kernwaarden

Veel bedrijven gaan de fout in met te veel kernwaarden. Ik heb voorbeelden gezien van organisaties waar ze 8 of zelfs 10 waardes vermelden. Dat zijn er veel te veel om te onthouden. De directeur of manager zal ze misschien met moeite op kunnen draven, maar de rest van de medewerkers haakt waarschijnlijk al af na de derde kernwaarde. Mijn advies is daarom om ook altijd maximaal 3 kernwaarden te gebruiken. Dat is gemakkelijk te onthouden, zeker als je er een ezelsbruggetje bij verzint. Zo beginnen onze drie kernwaardes allemaal met de letter H: honger, helder én humor.

2. Jeuk-kernwaarden en open deuren

Professioneel, flexibel en kwaliteit staan wat mij betreft op de zwarte lijst van kernwaarden. Argument 1: het zijn misschien wel de meeste voorkomende waardes in Nederland, dus je bent totaal niet onderscheidend. Argument 2: het zijn containerbegrippen, termen zonder afgebakende definitie, waardoor ze heel vaag zijn.

Hetzelfde geldt voor open deuren. Heet je bedrijf creative agency De Geschilde Aardappel? Kom dan niet aanzetten met de kernwaarde creatief, want dat ligt nogal voor de hand. Kies waardes die passen bij je organisatie, maar er mag best een beetje originaliteit in zitten, anders zou iedere bank kiezen voor de kernwaarde betrouwbaarheid.

3. Niet doorvoeren

Kernwaarden zijn veel meer dan een paar woorden die ergens in een Word-document staan. Toch hebben veel bedrijven moeite met het daadwerkelijk doorvoeren van de kernwaarden. Ze weten vaak niet waar ze moeten beginnen of nemen er de tijd niet voor. Zonde, want dan kun je de kernwaarden net zo goed in de prullenbak gooien.

Er zijn genoeg manieren om je kernwaarden (visueel) tot leven te brengen. Denk bijvoorbeeld aan de volgende uitingen:

• Website
• Aankleding kantoor (interieur en exterieur)
• Bedrijfsvideo / promo
• Nieuwsbrief
• Presentaties
• Bedrijfskleding
• Social media
• Open dag
• Offertes
• Brochures
• Nieuwsberichten
• Voertuigbelettering
• Audio-logo

Dit kun je bijvoorbeeld heel simpel doen door een stuk tekst toe te voegen aan je website, zoals terug te zien is op de website van Tony’s. Ook kun je de kernwaarden laten bestikkeren op je kantoormuren, zodat iedereen hier dagelijks aan herinnerd wordt. Wil je een stapje verder gaan? Dan kun je denken aan een eigen audio-logo. Dit is een geluidsfragment dat helemaal aansluit bij de kernwaarden van je bedrijf. Een van de meest herkenbare audio-logo’s is die van Coolblue. Het aanstekelijke fluitje dat je hierin hoort, kwam een tijd lang in iedere commercial terug.

Naast audiovisueel is het ook goed om kernwaarden mee te laten wegen in bepaalde keuzes. Is een van je kernwaardes bijvoorbeeld duurzaam? Dan is het een logische keuze om bedrijfsauto’s aan te schaffen die elektrisch rijden en de oude diesels uit het wagenpark te gooien. Is plezier je kernwaarde? Zorg dan voor genoeg teambuilding-activiteiten, goede secundaire arbeidsvoorwaarden en (met regelmaat) voortgangsgesprekken.

4. Te moeilijke woorden gebruiken

Sommige woorden kun je beter links laten liggen. Een nuchter Brabants familiebedrijf zou de plank namelijk compleet misslaan als ze zouden kiezen voor de kernwaarden rationeel, bezielend en nederig. Toch gebeurt dit in de praktijk. Mijn advies is daarom om alleen woorden te gebruiken die je op de werkvloer zou kunnen horen. Voor filosofische consultants zouden bovenstaande termen dus wel geschikt zijn.

5. Mooier maken dan het is

Ieder bedrijf roept dat ze kwaliteit leveren. Zelfs de directeur van de Action zal dat zeggen. Het probleem is dat directeuren en managers vaak niet met een neutrale bril op naar hun bedrijf kijken. Ze zien het mooier in dan dat het is. Dat is een groot gevaar bij het bepalen van de kernwaarden, want de kans is groot dat de uitkomst niet matcht met de werkelijkheid.

Schakel daarom bij voorkeur een externe partij in voor een kernwaardentraject. Zij kunnen met een onpartijdige blik kijken naar de organisatie en kritische vragen stellen. Ondanks dat dit vaak confronterend is, krijg je hierdoor wel realistische kernwaarden boven water en dat is het uiteindelijke doel. Het gaat bij kernwaarden tenslotte niet om waarden die je wil nastreven, maar het onder woorden brengen van wie je bent en wat je wil naleven.

6. Niet ingeburgerd bij de medewerkers

Zelfs als je je kernwaarden nog zo goed doorgevoerd hebt, kan het voorkomen dat je medewerkers de hakken in het zand zetten. In dat geval is de aankondiging wellicht niet goed geweest. Ik heb bijvoorbeeld bedrijven gezien die de nieuwe kernwaarden enkel communiceerden via een nieuwsbrief. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Het beste communiceer je de nieuwe kernwaarden mondeling via een presentatie, bijvoorbeeld op een visiedag of kwartaalmeeting. Let wel op dat het geen hondencursus wordt. Een hond luistert naar al je commando’s, maar bij de meeste medewerkers ligt dat toch iets gevoeliger. Die zien een nieuw idee van de directeur toch al snel als ‘een hoop blablabla van bovenaf’. Zorg daarom voor genoeg interactie. Laat je medewerkers (kritische) vragen stellen en geef ze ruimte om mee te denken. Dit zal zorgen voor meer draagvlak binnen de organisatie. Wijzen de neuzen daarna nog niet dezelfde kant op? Ga dan individueel het gesprek aan.

7. Klanten, leveranciers of medewerkers passen niet bij de kernwaarden

Je komt erachter dat die ene klant, leverancier of medewerker totaal niet aansluit bij je kernwaarden. Wat doe je? In veel gevallen helemaal niets. Alles gaat gewoon door zoals het is. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, want waarschijnlijk levert dit bedrijf of deze medewerker je alleen maar irritatie en ellende op. Neem er dus afscheid van, hoe moeilijk dat ook is. Achteraf zul je zeker zeggen ‘had ik dat maar eerder gedaan’.

Ook bij de zoektocht naar nieuwe klanten, leveranciers of medewerkers is het goed om je kernwaarden in het achterhoofd te houden. Als een sollicitant bijvoorbeeld veel vaktermen gebruikt, terwijl je kernwaarde duidelijk is, dan is deze kandidaat wellicht niet geschikt voor jouw bedrijf.

Hopelijk zijn de bovenstaande fouten in jouw bedrijf niet van toepassing. Mocht dit wel het geval zijn, dan hoop ik dat ik je wat tips heb kunnen geven waarmee je aan de slag kunt. Kom je in de praktijk nog andere fouten tegen wat betreft kernwaarden? Laat het dan weten in de reacties!