12 veelgemaakte taalfouten in financiële teksten

Inklappende beurskoersen en recessie-angst. We krijgen dezer dagen veel financieel-economische informatie te verwerken. Belangrijke berichten, want ze raken onze eigen portemonnee en die van de bedrijven waar we werken. Maar qua taal laten die bankiers, economen en financieel-economische journalisten regelmatig steken vallen. Hier zijn de twaalf meest voorkomende taalfouten uit de financiële wereld.

🕵️ 1. Uit onderzoek blijkt

Financieel-economische stukkenschrijvers zijn dol op studies en onderzoeken. Ze worden plechtig gepresenteerd: uit onderzoek blijkt dat… Een van de betekenissen van ‘blijken’ is ‘het is bewezen’. En daar wringt het vaak.

Gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek kun je als ‘bewezen’ beschouwen. Het is namelijk kritisch getoetst door collega-wetenschappers. Maar veel financieel-economisch ‘onderzoek’ is niet veel meer dan een eigen enquête onder een beperkte groep respondenten, soms met uiterst sturende vragen. Daarom is het beter om man en paard te noemen. Uit een enquête onder x personen blijkt volgens [naam opdrachtgever enquête] dat…

💬 2. Zal of zullen

In de wereld van het kapitaal, is de toekomst interessanter dan het verleden. Daarom grijpen veel schrijvers naar zal en zullen. Maar deze onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd is voor teksten wat roest is voor een machine. Alles gaat ervan piepen en kraken en het hele apparaat wordt er trager door.

Constructies met zal of zullen zijn meestal vermijdbaar. Het komende jaar zal er nog geen groei zijn kun je gewoon opschrijven als Het komende jaar is er nog geen groei. Vind je het moeilijk om afscheid te nemen van zal en zullen? Probeer dan af te kicken met het hulpwerkwoord gaan. Met name mediterrane landen zullen gaan de gevolgen van klimaatverandering op de landbouw gaan ondervinden.

✍️ 3. Engelse termen

Er zit vaak meer Engels in een financieel-economische tekst dan onkruid in een wilde tuin. Het gevaar van verengelsing is dat de lezer ongeveer snapt wat je bedoelt, maar niet precies.

Praat Nederlands met me. Dus geen bottomline growth maar winstgroei, geen downsizen maar afslanken, geen businessunit maar bedrijfsonderdeel, geen audit maar een controle, geen incentives maar bonussen. En, als we toch bezig zijn, er is echt niets mis met efficiëntie, kunstmatige intelligentie en het Internet der Dingen.

🔗 4. Samengestelde woorden

Ook hier zien we weer de oprukkende invloed van het Engels. In het Nederlands schrijf je samenstellingen vaak aan elkaar. Doe je dat niet, dan loop je risico dat de betekenis verandert. Een centralebankpresident is wat anders dan een centrale bankpresident. Dus schrijf zaken als

• administratievelastendruk,
• benedenmodaalverdiener,
• groenestroomcertificaat,
• halfjaarcijfers,
• internemarktoverwegingen,
• kortetermijnstrategie,
• langetermijngemiddelde,
• twintigeurobiljet,
• vreemdevalutategoeden en
• vrijemarktwerking

voortaan gewoon aan elkaar. En laat je niet foppen door de spellingcontrole in Word, die dit soort samenstellingen maar al te vaak afkeurt.

📊 5. Procenten

De staatsschuld bedroeg in het derde kwartaal 49,3 procent van het bbp: 1,6 procent minder dan de 50,9 procent van het tweede kwartaal. Om een absoluut verschil aan te geven tussen percentages gebruik je de term procentpunt. Het verschil tussen twee procent en drie procent is één procentpunt. Het verschil tussen 49,3 procent en 50,9 procent is 1,6 procentpunt. De goede lezer ziet trouwens dat ik het woord procent voluit schrijf. Het %-teken bewaar je maar voor sommetjes.

🎙️ 6. De BNR-fout

Business Nieuws Radio (BNR) is een fijne radiozender voor zakelijk Nederland, maar de presentatoren zijn bijna allemaal verslaafd aan het gebruik van meervoudige persoonsvormen waar enkelvoudige persoonsvormen op zijn plaats zijn. Accell ziet toekomst in het leasen van privé-fietsen. Opvallend, want ze doen zakelijk leasen al langer. Accell is een bedrijf (enkelvoud), het doet het dus al langer. De BNR-fout springt steeds vaker over naar geschreven zakelijke teksten. Hij is verwant aan de Hollandse haarziekte.

🙎‍♀️ 7. De Hollandse haarziekte

De Hollandse haarziekte is een klassieker: Nederlanders hebben er een handje van om de vrouwelijke variant te kiezen van bezittelijke voornaamwoorden in de derde persoon. En dat wordt ook in financieel-economische berichten pijnlijk zichtbaar. Het is het bedrijf (o) en zijn jaarwinst, de multinational (m) en zijn dochterondernemingen, de prijs (m) en zijn bandbreedte.

👨‍💻 8. Immers

Immers is het betweterige neefje van namelijk. Immers komt ongelofelijk belerend over. Alsof de lezer het beschrevene allang weet of zou moeten weten. Toch konden we in 2019 nog niet spreken van een duidelijke trendbreuk. Het exportsaldo uit Oost-Europa nam immers toe met 9,7%. Kende de lezer dat percentage werkelijk al? Waarschijnlijk wist alleen een handjevol macro-economen ervan. Gebruik daarom liever ‘namelijk’.

🗃️ 9. Data

Financiële teksten kunnen niet zonder data. Het woord data is enkelvoud in het Engels, maar meervoud in het Nederlands. Dus schrijf je de data zijn aanwezig in plaats van de data is aanwezig. Deze regel geldt ook voor ‘big data’. Alleen als je ‘big data’ als trend wil aanduiden, is enkelvoud op zijn plaats.

🤷‍♂️ 10. Men

Men is een duizendkoppig monster: intens geliefd bij bankiers en economen. Zo is men van plan meer te investeren. Men ziet de stijgende beurskoers als een teken van vertrouwen. Over wie hebben we het dan eigenlijk? Noem man en paard. Dat geldt trouwens voor zinnen waar geen onderwerp in zit. Trend X wordt ook wel gezien als… Door wie? De verwachting is dat… Van wie?

👁️‍🗨️ 11. De markt verwacht, de sector hoopt,

‘De markt’ en ‘de sector’ worden vaak misbruikt om een trend te duiden. De markt verwacht dat de euro gaat stijgen. Een markt is geen zelfdenkende entiteit, maar een verzameling vragers en aanbieders met totaal verschillende opvattingen, net zoals een sector een collectie is van bedrijven van zeer divers pluimage. Beter is dus Een meerderheid van de marktpartijen verwacht dat de euro gaat stijgen.

🚶‍♂️ 12. Momentum

Momentum is een populair modewoord bij journalisten van Het Financieele Dagblad. Alfen ging naar de beurs om ook buiten de sector momentum te krijgen. Ondanks het verbeterde economische momentum zijn de winstverwachtingen gematigd. Maar er is grote verwarring bij lezers over wat een momentum nu eigenlijk is. Bèta’s denken aan kracht ofwel massa maal snelheid, alfa’s zien het als een beslissend ogenblik of keerpunt. Allebei goed volgens Van Dale, maar wel heel verschillend van elkaar. Je kunt er dus beter met een boog omheen wandelen.

Aanvullingen?

Ken jij andere financieel-economische taalfouten? Laat het dan gerust weten in een reactie hieronder.