Communicatie

Flitspeiling: de ultieme enquête onder inwoners van je gemeente [handleiding]

0

Een flitspeiling is in feite een korte enquête. Hiermee heb je als gemeente binnen een week zicht op wat inwoners vinden van een bepaalde voorziening, maatregel of een bepaald project. Hoe ga je hiermee aan de slag? In deze tien stappen zet je een flitspeiling op waarmee je alle burgers bereikt.

1. Bepaal het doel

Een peiling kan verschillende doelen hebben.

  •  Het draagvlak voor nieuwe maatregel meten
  •  Een gestructureerde meting van kennis, houding en gedrag
  •  Inzicht krijgen in de beleving van dilemma’s en keuzes
  •  Ideeën opdoen en inzicht krijgen in de beleving en knelpunten
  •  Inzicht krijgen in de topics waar het bestuur als eerste aan moet werken
  •  De bekendheid en waardering van bestuurders meten
  •  Nevendoel: waardering krijgen voor de open, laagdrempelige en innovatieve manier van het betrekken van mensen
  •  Nevendoel: het krijgen van meer volgers en geïnteresseerden

De participatieladder kent drie treden: informeren, consulteren en co-creëren. De meeste overheden willen advies inwinnen bij inwoners. Ze willen bijvoorbeeld weten wat mensen vinden van een voorziening of van een nieuwe maatregel. Regelmatig gaat het om een gedragsverandering en wil de gemeente weten wat de huidige kennis, de houding hier tegenover en het gedrag is. Op basis daarvan worden het beleid en de communicatie onderbouwd.

Afbeelding van de participatieladder voor een flitspeiling bij gemeenten.

2. Bepaal de doelgroep

Wil je een open benadering waarbij iedereen kan meedenken over een nieuwe maatregel of voorziening? Dan is een flitspeiling via social media en lokale nieuwssites de aangewezen weg. Veel overheden zetten de flitspeiling uit onder inwoners vanaf 18 jaar. Maar wat doe je als de doelgroep gerichter is, zoals bij jongerenparticipatie? Dit vraagt om een specifieke verspreiding. Via socialmediakanalen kun je gericht targeten. Zo weet je zeker dat alleen de personen voor wie de peiling relevant is, het bericht zien.

3. Bepaal de deadline voor de uitkomsten

Wanneer wil je de uitkomsten in het college presenteren en naar de raad sturen? Tel vervolgens twee weken terug. Die tijd benut je om de vragenlijst te maken, respondenten te benaderen en de uitkomsten te analyseren.

4. Maak de vragenlijst

Dit lijkt een makkie, maar dat is het niet! De vragenlijst moet ten eerste kort zijn: wij adviseren maximaal tien vragen te stellen aan de inwoners. Dit houdt de flitspeiling beknopt en overzichtelijk. Ten tweede moet de vragenlijst een heldere verhaallijn bevatten. Het moet voor de inwoner duidelijk zijn waarom er naar hun antwoorden en mening wordt gevraagd. De vragen moeten een open karakter hebben. Het kan handig zijn om standaardvragenlijsten over bepaalde thema’s te gebruiken.

5. Neem controlevragen op om scheefheden eruit te vissen

Bij elke peiling kom je tegen dat bepaalde groepen zijn over- of ondervertegenwoordigd. Bijvoorbeeld: meer ouderen dan jongeren hebben de peiling ingevuld. Neem daarom op zijn minst controlevragen op over geslacht, leeftijdscategorie en betrokkenheid bij de overheid. Hier zijn ook populatiegegevens over aanwezig zodat je altijd kunt corrigeren.

Een afbeelding van een peiling om scheefheden in een flitspeiling te voorkomen.

6. Reserveer voldoende advertentiebudget

Een flitspeiling moet minimaal door 1.000 mensen worden ingevuld om een representatief beeld te geven. Met een advertentie via Facebook en Instagram krijgen duizenden mensen de peiling te zien. Vanzelfsprekend zullen niet alle mensen naar wie je de enquête verstuurt deze ook daadwerkelijk invullen. Op basis van ervaring adviseren we een advertentiebudget tussen de €200 en €1.000 in te zetten voor socialmediacampagnes. Als je 20.000 tot 50.000 mensen wil bereiken, heb je toch al gauw een advertentiebudget nodig van €500.

Voor algemeen gangbare thema’s zoals vuurwerk, afval of parkeren is een advertentiebedrag van €250 vaak voldoende. Voor iets minder gangbare onderwerpen zal de investering hoger moeten liggen. Bijvoorbeeld bij een thema als energietransitie moet je denken aan een bedrag tussen de €600 en €1.000. Dit bedrag is voldoende om de 1.000 respondenten te scoren.

7. Maak, start en stop de advertentie

Advertenties op Facebook en Instagram bestaan uit enkele onderdelen. Bepaalde onderdelen zijn belangrijk voor het aantal doorklikken en de uitkomst van de flitspeiling. Zo heb je de tekst, afbeelding, titel en eventueel de call-to-action. De tekst legt kort uit waarom je de hulp van inwoners voor zoekt en wat men grofweg kan verwachten aan thema’s en vragen. Schrijf deze tekst zo dat de doelgroep zich aangetrokken (en gehoord) voelt om de flitspeiling in te vullen. De afbeelding moet slaan op het thema en mag de uitkomsten niet beïnvloeden. Met een sterke combinatie van titel en call-to-action kun je de doelgroep over de streep trekken om te klikken.

8. Laat groepsanalyses maken

Als je mensen naar hun geslacht vraagt en in welke leeftijdsgroep ze vallen, is dat niet alleen handig om scheefheden te corrigeren. Deze vragen helpen ook om uit te zoeken of bepaalde groepen meer of juist minder bereid zijn om een maatregel of gedragsverandering te accepteren en waarom. Zo zijn vrouwen bijvoorbeeld vaker bereid om tegels in de tuin te vervangen door groen dan mannen. Mannen zijn ook lastiger te bewegen tot vuurwerkvrije zones, behalve als ze ouder zijn. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van uitkomsten uit flitspeilingen die gedragsverandering van bepaalde groepen bevestigt. Hetzelfde geldt voor bepaalde wijken. Zo zijn er tal van demografische kenmerken die van invloed zijn op de kennis, houding en het gedrag van inwoners. Noodzakelijk en handig om te weten.

9. Deel de uitkomsten met de doelgroep

Laat de deelnemers weten wat er met de antwoorden gebeurt. Bijvoorbeeld door op dezelfde kanalen aan te geven:

  • Wanneer je de uitkomsten verwacht
  • Wat die uitkomsten zijn
  • Wat de gemeente met de uitkomsten gaat doen
  • Wanneer de gemeente verwacht dit in de praktijk te brengen

10. Doe na de nulmeting nog een peiling om de voortgang te meten

Wil je weten of de kennis, houding of het gedrag van inwoners ook daadwerkelijk is veranderd na invoering van de nieuwe maatregel? Houd dan na een jaar een nieuwe peiling om de impact te meten. Zo blijf je de vinger aan de pols houden en maak je de voortgang zichtbaar voor je inwoners.

Heb jij ervaring met het betrekken van unusual suspects? Heb jij zelf wel eens een flitspeiling uitgezet via social media? We zijn benieuwd naar jouw ervaring en zien deze graag in de reacties.