Ideevorming is kinderlijk eenvoudig

Iedereen kent nog wel die tijd dat je als kind met een stukje papier en een heleboel verbeelding de tijd van je leven kon hebben. Het papiertje en jouw (slaap)kamer kon je in van alles laten veranderen. Het ene moment was je piloot van jouw eigen gevouwen vliegtuig en het andere moment was je een gemaskerde superheld die zijn stad beschermt tegen slechteriken.

Jammer genoeg lukt het ons vaak niet om deze speelse magie op te roepen tijdens ons werk. Terwijl het juist zo handig is als we problemen proberen op te lossen of juist “The Next Big Thing” willen bedenken. Dat is gek. Het moet wel heel simpel zijn als een kind het zelfs kan, toch? Gelukkig zijn er een aantal methodes en technieken die jij kunt gebruiken om weer creatief en speels te zijn tijdens werk.

Zonder doel, geen richting

Je zou het in eerste instantie niet verwachten, maar toen je als kind braaf aan het spelen was had je vaak (on)bewust een doel. Vaak speelde je dat je iemand anders was of dat je zelf de held van je eigen verhaal was. Allemaal met het (on)bewuste doel om jezelf te vermaken en te entertainen om zo de tijd van je leven te hebben.

Voor een ideevormingsessie is dat niet anders. Elke sessie begint met een goed geformuleerd doel. Dit doel is een optimistisch en oplossingsgericht uitgangspunt. Hierbij is het van cruciaal belang dat je ruimte laat voor een breed scala aan oplossingen, maar dat het tegelijkertijd scherp genoeg is om de oplossingen klein te houden. Je wil een probleem briefen, in plaats van een oplossing, zodat je de groep de ruimte geeft om zelf na te denken over de oplossingen zonder dat ze gestuurd worden.

Een voorbeeld van een goed geformuleerd doel zou kunnen zijn: “Hoe kunnen we families van patiënten in het ziekenhuis beter ondersteunen?”

Door een duidelijk doel te formuleren, wordt er een richting met een concrete focus gecreëerd. Deze focus dient als kompas tijdens de creatieve ontdekkingsreis, waarmee er getoetst kan worden of je nog wel de juiste richting op gaat.

Samen is alles beter

Als kind maakte jij je (vaak) maar om één ding druk en dat was met wie je ging spelen na schooltijd. Er was namelijk niks leukers dan samen met je vrienden spelen. Want met z’n tweeën kon je twee keer zoveel plezier hebben.

Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te weten dat twee mensen gemakkelijker met meer ideeën komen. Maar nog belangrijker als je samenwerkt, is dat je elkaar triggert en inspireert. Hierdoor ontstaan er vanuit bestaande ideeën weer nieuwe ideeën. Dit is een fundamenteel onderdeel van creativiteit.

Een van de methodes die ik vaak gebruik, zijn conversation starters. Het doel van deze methode is om de dialoog te laten ontstaan. Je start met het voorstellen van een heleboel ideeën rond een centraal thema aan de groep. Stel vragen zoals: “Wat is het ziekenhuis van de toekomst?”, “Wat is het ziekenhuis van het verleden?”, “Wat is een superziekenhuis?” of “Wat is een ziekenhuis exclusief voor bekende mensen?”

Kijk vervolgens hoe de groep reageert en erover begint te discussiëren. Maak je niet te druk over de uitkomst van deze dialoog. Het doel is om de creativiteit en out-of-boxgedachten te stimuleren en dat mensen zich vrij voelen om zichzelf uit te drukken.

Hoe gekker, hoe beter

Onze grootste valkuil als volwassenen is dat alles wat we doen effectief en efficiënt moet zijn. Hierdoor kijken we te vaak met onze serieuze bril naar problemen en willen we ze het liefst direct oplossen. Dit zorgt voor een grote belemmering in ons denken, omdat we direct ideeën afschieten of niet eens een durven uit te spreken.

Het eerste idee dat je hebt zal zeker niet het beste idee zijn, maar het is wel het begin van iets groters, mooiers en inspirerenders.

Een van mijn mentoren zei ooit tegen mij: “Het eerste script van Star Wars was ook kut.” Deze zin is mij altijd bij gebleven, omdat het de kern raakt van ideation. Het eerste idee dat je hebt zal zeker niet het beste idee zijn, maar het is wel het begin van iets groters, mooiers en inspirerenders.

Wees daarom niet bang om te falen of iets verkeerd te zeggen. Doe eens gek! Doe een dansje, schreeuw uit wat je denkt. Dit is het moment om je helemaal te laten gaan. Alles kan en alles is mogelijk, maak het zo gek en absurd mogelijk. Wie weet wat voor mooie ideeën er dan tevoorschijn komen.

Maak het visueel

In de tijd van laptops, tablets en smartphones is het lastig om terug te gaan naar de basis. Denk nog eens terug aan het kind dat uren kon spelen met papier. Er is niks beter dan gewoon pen en papier (of post-its). Het is makkelijk aan te passen, te verplaatsen en op te hangen. Daarnaast is het een stuk sneller, omdat er geen (technische) beperkingen zijn.

Pen en papier zorgen ervoor dat het visueel wordt. Hoewel sommige mensen van nature meer visueel zijn en zich gemakkelijk via plaatjes zullen uiten, heeft iedereen baat bij visueel denken. Het visualiseren maakt ideeën tastbaarder en het helpt om de gedachten te verduidelijken voor het team. Zelfs een simpele expressie van een idee zal anderen helpen het te begrijpen en erop voort te bouwen. Beperk het visueel denken niet tot slechts schetsen of foto’s. Beeldhouwen, bouwen, collage, gebruik alles dat ideeën helpt te verspreiden!

Blijf experimenteren

Ideevorming is uiteindelijk voor iedereen anders, daarom is het van belang dat je op zoek gaat naar methodes die voor jou en de groep werken. Gelukkig is er een breed scala aan methodes en technieken (online) beschikbaar die je stuk voor stuk kunt uitproberen.

Handige tools voor ideation

Voor inspiratie voor een ideation-sessie maak ik veel gebruik van websites zoals Design Kit Methods en Hyper Island Toolbox. Zeker Design Kit heeft een mooi aanbod van verschillende type technieken met elk z’n eigen specifieke doel. Een aantal van mijn favorieten zijn:

• Mash-up, omdat het gebruik maakt van bestaande ideeën en concepten, maar in een andere context. Dit zorgt ervoor dat het gemakkelijker is voor de groep om tot nieuwe inzichten te komen.
• Conversation Starters is een andere leuke en “light-weight” manier om in de creatieve mindset te komen door middel van een dialoog. Het fijne aan deze opdracht is dat de uitkomst niet belangrijk is, maar het proces.
• Mash-up Innovation is misschien wel mijn favoriet. De kracht van deze techniek is dat je in een zeer korte tijd heel veel ideeën kunt generen, om daar vervolgens weer op voort te bouwen en als inspiratie te gebruiken.

Het is de verantwoordelijkheid van de groep om aan te geven wat wel en wat niet werkt. Er zullen methodes zijn die totaal niet werken. Verlies hierdoor niet de motivatie, maar zie het als een leermoment waarin jullie als groep elkaar beter leren kennen.

Gouden tip: verander van omgeving

Een gouden tip die ik mee wil geven is om ook eens te veranderen van omgeving waarin je werkt. Stap bijvoorbeeld uit die standaard meetingruimte en probeer iets te organiseren in de buitenlucht. Of als je de meetingruimte echt niet uit kunt, vul hem dan eens met allemaal ballonnen of zet goede achtergrondmuziek aan.

Wees een leuk speelmaatje

Uiteindelijk is het generen van ideeën kinderspel. We weten allemaal dat samen spelen leuker is met iemand waarmee dat vanzelfsprekend gaat. Het is daarom van belang dat iedereen zich op zijn gemak voelt bij elkaar. Zodat er een sfeer ontstaat waarbij iedereen zijn gedachtes durft te delen, zonder dat daar een oordeel over gegeven wordt.

Er is geen ruimte voor ego’s en/of hiërarchie. Iedereen is gelijk en ieders inbreng is even waardevol en belangrijk. Moedig daarom ook iedereen aan actief mee te doen en open te zijn tijdens de sessie. Geef elkaar complimenten en creëer een “ja-mentaliteit”, zodat er een positieve vibe ontstaat. Alleen op deze manier creëer je samen mooie dingen voor anderen.

Speelse magie

Nodig al je collega’s uit op een creatief avontuur op zoek naar innovatieve oplossingen. Maak gebruik van de bovenstaande methodes en vraag of iedereen een stukje speelse magie meeneemt en een goeie dosis enthousiasme. Dan wordt je volgende ideevorming-sessie vanzelf kinderspel.

Foto’s via Kelly Sikkema op Unsplash.