Alleen een protocol brengt Groningen niet verder

Column – Protocol, protocol, protocol. Overal protocollen. In Groningen: ‘Nieuw schadeprotocol zet NAM op afstand’ (NOS-bericht na de persconferentie van minister Wiebes vorige week). In het schadeprotocol staan regels over de vergoeding van een woningschade na een aardbeving in Groningen. Gedupeerden komen in aanmerking voor een vergoeding als er sprake is van een verband tussen schade en een beving in de grond. Een nieuw te vormen Commissie Mijnbouwschade moet de schades beoordelen. De commissie neemt die taken over van het Centrum Veilig Wonen.

Luizenmoeder

In de succesvolle televisieserie De Luizenmoeder wordt een moeder die haar dochter muizenpeertjes wil laten trakteren, aangesproken op het ‘verjaardagsprotocol’. In dit protocol staat dat het gebruik van dropjes (het waren de oogjes van de muizen) niet mag. Suikernorm wordt overschreden.

De afvoer van met fipronil besmette pluimveemest is een nijpend probleem. En dus is er een serieus protocol opgesteld voor het verantwoord afvoeren van de besmette mest. Als voorbeeld voeg ik het ‘kanalisatieprotocol afvoer mest uit vrije stal (scenario 1)‘ (pdf) toe. Het allerbeste bij het lezen ervan.

Op menig basisschool is het ‘luizenprotocol’ te vinden (‘Oeps, vervelend, maar niets om je voor te schamen’). In het protocol ‘vind je informatie over de werkwijze bij de luizencontrole op onze school en over de taakverdeling tussen ouders/verzorgers, de luizencoördinator van de klas en de luizencoördinator van de school’.

Wat doet een protocol?

Protocol. Als je het woord eenmaal in je hoofd hebt, kom je het overal tegen. Schadeprotocol. Er zit een hardnekkige tegenstrijdigheid tussen het statische karakter van het woord ‘protocol’ en de schreeuw om een dynamisch handelen waar de Groninger behoefte aan heeft.

Algoritme, dacht ik toen. Een algoritme doet tenminste iets, en wel meteen. Ik ga op zoek naar verdieping. Met een belangwekkende conclusie.

Het verschil tussen een algoritme en een protocol

Op Fintechblue vind ik een verhaal van Noelle Acheson: ‘Wat is het verschil tussen een algoritme en een protocol, en waarom doet het er toe?‘. Samen met de uitleg van Wikipedia zal ik het verwoorden.

Een protocol is een gedragsovereenkomst, in de vorm van een aantal uit te voeren stappen. Een aantal regels die beschrijven hoe een systeem werkt, en hoe de verschillende delen met elkaar kunnen samenwerken. Deze delen zijn niet noodzakelijkerwijs van elkaar afhankelijk, het hoeft niet zo te zijn dat de een op de ander wacht. Een protocol beschrijft niet hoe je tot een resultaat komt. Een protocol beschrijft alleen wat er moet gebeuren. Een protocol geeft geen antwoord, geen output.

Een algoritme is een ondubbelzinnige reeks van acties die leidt tot het oplossen van een bepaald type probleem. Het kan een eenvoudig script zijn, het kan een verzameling van meerdere programma’s zijn. Een algoritme geeft altijd een antwoord. Het kan bevredigend zijn, het kan niet bevredigend zijn.

Zijn versus doen

Een protocol is een verzameling van regels die vertellen hoe een systeem werkt. Een algoritme vertelt het systeem wat het moet doen.

Het protocol IS.

Het algoritme DOET.

Frustratie om het schadeprotocol

Het wordt nu duidelijk wat mijn frustratie is met het woord schadeprotocol in relatie tot Groningen. Mijn frustratie met al die tevredenheid over de overeenstemming die er is. Met de uitspraak dat alle betrokken partijen akkoord zijn. ‘Blij dat het er is, maar het heeft te lang geduurd‘, zegt burgemeester Rodenboog van Loppersum.

‘Vanaf 19 maart kunnen de bewoners terecht bij 1 loket voor de volledige afhandeling van schade aan huizen. Met het nieuwe protocol wordt de schadeafhandeling volledig publiekrechtelijk georganiseerd’.

Bewoners kunnen terecht bij het loket, op 19 maart.

Het loket ‘schadeprotocol’.

Ze willen niet een loket dat IS, ze willen een loket dat DOET.

Ze willen niet alleen een schadeprotocol. Ze willen schade-algoritmes. Een set van regels die ondubbelzinnig beschrijft of en zo ja wat er wanneer wordt uitgekeerd.

En dat is nu precies het misleidende!

Protocollen zijn als draadalgen in vijvers. Ze verstikken de groei van de waterlelies, de algoritmes van het water.

Het gevaar van protocollen voor bedrijven

Het veelgeprezen schadeprotocol in Groningen was de aanleiding. Maar als je er over na gaat denken, is het symptomatisch voor de inertie waar – laten we zeggen oudere – bedrijven in verzeild kunnen raken. Ze raken verstikt in de protocolcultuur. Tot in ieder detail wordt beschreven hoe afdelingen met elkaar samenwerken, hoe de rapportagelijnen lopen, hoe compliance werkt, in welke vormen en in welke periodes budgetaanvragen moeten worden ingeleverd of wat de voorwaarden zijn om thuis te mogen werken.

Protocollen zijn als draadalgen in vijvers. Draadvormige wieren, vijveronkruid. Ze verstikken de groei van de waterlelies, de algoritmes van het water.

Draadalgen worden ook wel slijmalgen genoemd. Dat kan geen toeval zijn.

De Groningers hebben een hele set schade-algoritmes nodig. De hoop is dat ze er niet zo lang op hoeven te wachten als op het luid bejubelde schadeprotocol.