Hoe robots, AI & VR hun stempel drukken op 2017

Op het grote podium van Web Summit staat Sophia mooi te zijn. Ze knippert met haar blauwe ogen, glimlacht, kijkt de presentator aan en na een korte pauze geeft ze gedecideerd antwoord op de gestelde vragen. Ze vertelt blij te zijn steeds intelligenter te worden. Op de vraag wat ze graag zou willen in haar toekomst, antwoordt ze: “to interact socially and emotionally with people“. Sophia is een prachtige robot. De laatste stap in haar ontwikkeling is dat ze compassie heeft. Dat ze zich vrolijk voelt als haar gezicht lacht.

Op Web Summit, Europe’s largest technology marketplace in Lissabon, waar 53.000 mensen aanwezig zijn, is snel duidelijk dat robots, bots, artificial intelligence (AI) en virtual reality nadrukkelijk op de agenda staan. Ontwikkelingen die banen gaan kosten maar ook nieuwe banen opleveren, zoals al bij de banken gaande is. Ontwikkelingen die ook onze manier van werken en opleiden gaan veranderen.

De boer, die zien we niet meer op het land, volgens Werner Vogel van Amazon, hij zit achter zijn schermen en leert ’fact-driven’ optimaal te presteren en kan steeds beter zijn melkopbrengsten voorspellen. Van beroepsgericht gaan we naar competentiegericht, van verticale functies naar meer horizontale samenwerkingen.

Van robots houden

Robots kunnen eigenlijk alle taken doen, vertelt Ben Goertzel van Hanson Robots, de bouwer van Sophia. De AI-software maakt het mogelijk dat robots taal, conversaties en gezichtsuitdrukkingen herkennen. De robot leert van ons en wij van de robot. Volgens Goertzel kan Sophia promotiewerk doen, tourguiding, mensen verzorgen en onderwijzen. In principe heeft ze daar geen lichaam voor nodig, wel een ‘artificial intelligence mind’.

Goertzel ervaart dat vooral kinderen van robots houden. De film Ik ben Alice liet al zien dat ook eenzame ouderen een band kunnen opbouwen met een robot.

Baby X

Een robot is tastbaar. Mark Sagar, co-founder en CEO van Soul Machines, beroert de zaal met een spectaculaire demonstratie van een aandoenlijk virtuele baby. Sagar, winnaar van Oscars voor de creatie van digitale personages in films als Avatar, King Kong en Spiderman 2, laat zien dat een virtuele interface gecombineerd met kunstmatige intelligentie een enorme potentie heeft. Baby X reageert op de omgeving, beantwoordt vragen en kan leren.

Baby X mist (nog) één belangrijke aspect geeft Sagar aan: humor.

Onze stem

Machines (in welke vorm dan ook) nemen niet alleen onze taken over, we gaan er ook steeds meer tegen praten. Martin Hofmann van Volkswagen laat zien hoe een productontwerper zijn opdrachten mededeelt aan de computer, die vervolgens op basis van ingevoerde algoritmes snel beslissingen neemt. Veel sneller dan wij mensen kunnen. Hofmann voorspelt dat stemgebruik in combinatie met de op machine learning gebaseerde toepassingen direct effect heeft op huidige beroepen en onze manier van werken.

De functie van controller zal binnen afzienbare tijd overbodig zijn. Een bot als Amazon Echo wordt de ’team assistant’ die snel een specifieke marktonderzoeksvraag beantwoordt en ter plekke op basis van alle interne en externe agenda’s een nieuw overleg plant. Volgens hem is de impact enorm. Machine learning neemt het gemakkelijke werk over. De rol van de mens komt aan het einde van het proces, als de definitieve beslissing wordt genomen.

Hij eindigt zijn presentatie met de oproep dat moreel gezien de enige weg is om ’open source’ te werken. Meer samenwerkingen binnen en buiten branches en elkaar uitdagen om continu te verbeteren.

Werner Vogel, CTO en vice-president van Amazon, sluit bij het betoog van Volkswagen aan: ”The main interface is the voice. No screen and no typing anymore to interact with the digitally connected world.” Amazon heeft Echo en Alexa ontwikkeld. Deze bots werken op de diverse Amazon devices maar ook Amazon zoekt de samenwerking op met onder meer Uber, Just Eat, Philips en Jamie Oliver die allen de techniek van Alexa inzetten om hun klanten al pratend, en daarmee volgens Werner zo natuurlijk mogelijk toegang tot hun digitale services te bieden.

Google

De impact van robots, machine learning, en van het gebruik maken van onze stem als we tegen íntelligente machines praten, blijkt wellicht uit de relatieve afwezigheid van Google op de podia van Web Summit. Machine learing is Google niet vreemd, wel het verwerken van de gesproken vraag. Google kwam pas afgelopen maand met Google Home als ‘huisassistent’ en zal een lange weg te gaan hebben in de concurrentie met bijvoorbeeld Echo.

Leven als ’Burning man’

In een van de te-vele paneldiscussies op Web Summit voorspelt Gary Marcus van Geometric Intelligence dat over 200 jaar het meeste van wat we nu doen door bots en robots wordt gedaan. De naast hem op de bank zittende Andrew McAfee van MITT vindt dat een trage inschatting. Hij voorspelt dat over 25 jaar een robot ’a really good driver’ is. We blijven de exponentiële technologische ontwikkeling systematisch onderschatten, volgens hem. De ’deep learning systems’ die de basis vormen van de AI zullen de interactie tussen mensen vervangen. Binnen een paar jaar praten we ook volgens McAfee tegen een technisch systeem.

Gaat dit banen kosten? Het antwoord van Marcus en McAfee is duidelijk: Ja, dat gaat gebeuren. We zullen meer banen aan machines verliezen dan aan China. McAfee benadrukt dat er altijd ’innovators’ en ondernemers nodig zullen zijn die nieuwe bedrijven starten. Waarbij Marcus er op attendeert dat Snapchat, op de beurs veel waard, slechts plm. 20 mensen in dienst heeft. Het toont volgens hem aan dat het werkzame deel van de bevolking steeds kleiner zal worden. Interessant is de discussie of de mens toe is aan een andere inrichting van zijn dagelijks leven. Wordt werk om geld te verdienen minder belangrijk? Gaan we in de toekomst leven als de festivalgangers op Burning Man die een week lang eten, water en alles wat nodig is met elkaar delen? Het is een inspirerende vraag van McAfee.

We zullen meer banen aan machines verliezen dan aan China.

And the winner is…

Web Summit is ook ’pitchen’. Pitchen door startups om investeerders te verleiden en om de Web Summit prijs van €100.000 in VC funding te winnen. Het is niet verbazingwekkend dat de winnaars de ontwikkelaars zijn van Kubo-robot, een ’educational coding robot for kids’ waarmee kinderen al spelend leren coderen. Coderen, programmeren het is vaker genoemd. We moeten het in ieder geval de jeugd leren. Het is de basis om alle ontwikkelingen echt te begrijpen, er grip op te hebben.

Technologie beïnvloedt onze manier van leven al sinds de industriële revolutie en het einde lijkt nog lang niet in zicht. Facebook dat de aftrap van Web Summit mag doen, deelt met alle aanwezigen haar 10-jarige visie. We zien Mark Zuckerberg een selfie maken in een virtual reality-omgeving. Waarom? Omdat het kan.

Thomas Friedman, beroemd New York Times columnist, schrijft in zijn boek Thank you for being late over het dynamisch evenwicht. Dat moeten wij als mens zoeken. Als de stroom versnelt, moet je zittend in je bootje niet tegenwerken, maar handig met de stroom mee bewegen om overeind te blijven. Die zoektocht naar evenwichtige dynamiek en dynamisch evenwicht, vormt een nieuwe competentie. Friedman zoekt en denkt na als hij moet wachten op iemand, vandaar de titel van zijn boek. Sophia antwoordt nog niet zo snel. Laten we die wachttijd als Friedman gebruiken.