Emerce eDay: mens en digitale technologie smelten samen

De mens doorbreekt de door de natuur gestelde grenzen van het menselijk lichaam. We staan op de rand van het tijdperk van de homo evolutis, de mens die zijn eigen evolutie bepaalt. Dat is de overtuiging van keynote spreker Jason Silva, presentator van het bekende programma “Brain Games” van National Geographic.

“Het is moeilijk om te bepalen waar je heen gaat als je ergens midden inzit”, zegt Olly Wright van Emakina tijdens één van de 45 Emerce Eday sessies. Toch wagen de sprekers deze dag een dappere poging.

Social engineering

Wright ziet ons in een fase van social engineering. De digitale samenleving dresseert ons als een rat die voer krijgt, als die met zijn neus op de juiste knop drukt. Hij bedoelt met deze parabel dat we ons anders gaan gedragen als ons gedrag wordt gemeten, en we hierop feedback krijgen.

Het Apple-horloge dat de drager beloont met kleine incentives om meer te bewegen, Uber die taxiritten hoger prijst bij een tekort aan taxi´s zodat chauffeurs rijden naar de plek waar vraag is, Amazon die haar leverproces optimaliseert door inpakkers digitaal te volgen door het pakhuis, ze passen in een trend van gedragssturing door meting en feedback. Het verschil met de rat is echter dat mensen keuzevrijheid hebben. Je kunt de Apple Watch af doen. Je kunt stoppen met rijden voor Uber.

De vraag is natuurlijk hoe groot die keuzevrijheid is. In Nederland was laatst nieuws dat verzekeringsmaatschappijen interesse tonen in een model van premieverlaging als incentive voor een digitaal gemeten, gezonde levensstijl. Welke prijs betaalt de consument als die zich hieraan onttrekt?

Connected home

Het is een scenario van de nabije toekomst. Lionel Paillet van Nest Labs blijft in zijn presentatie ook nog –letterlijk- dicht bij huis. Want het connected home is voor de toehoorders inmiddels een vertrouwd concept. Wie kent niet de via internet bestuurbare thermostaat? Het e-Home ontwikkelt zich in twee fases, aldus Paillet. Aanvankelijk besturen we zelf de apparaten in ons huis via de cloud. Vervolgens zullen apparaten onderling met elkaar communiceren, waardoor onze interventie relevantie verliest. Ze doen dit niet meer via het internet, maar rechtstreeks via device-to-device netwerktechnologie die ze onzichtbaar maakt voor de buitenwereld.

Zelfrijdende auto

Iets verder van huis gaat Nils Wollny van Audi met zijn visie op de zelfrijdende auto. Maar ook dat is nog vertrouwd terrein voor de zaal, tot Wollny de zaal meeneemt naar een samenleving waarin de zelfrijdende auto het hart van de economie vormt. Zijn slide laat diens invloed als een olievlek doordringen in alle geledingen van de samenleving: de autoindustrie, media, gezondheidszorg, verzekeringen, publieke sector, reizen & toerisme en logistiek.

Dat de autoindustrie verandert ligt voor de hand. Al was het alleen al door de technologie van de autopilot zelf. Minder ongelukken en reparaties beïnvloeden hoe garages werken. Ook het interieur van auto’s mag op de schop.

Alles verandert door disruptie

Maar de disruptie gaat ‘beyond automotive’. Het uur dat mensen passief in plaats van actief rijden, zorgt voor 10 procent groei in mediaconsumptie. Ziekenhuizen zullen inspelen op een afname van letsel door auto-ongelukken, en minder orgaandonoren. De infrastructuur van wegen zal wijzigen. Transport van goederen kan in auto’s zonder chauffeur. Korte vluchten zullen aan populariteit verliezen, hetgeen grote gevolgen heeft voor de reisbranche. Wollny: “Het raakt de hele samenleving. Geen wonder dat Apple en Google er zo op gespitst zijn”.

Virtual reality

Die zelfrijdende auto rijdt in een realiteit die ons vertrouwd is. Maar Geert-Jan Strengholt van de VPRO sleurt ons mee in de parallelle werkelijkheid die virtual reality (VR) heet. Virtual Reality gaat veel verder dan 3D. De nep-werkelijkheid voelt ineens ontzagwekkend echt, zoals deelnemers aan VPRO’s peepshow aan den lijve konden ondervinden. Het VR-experiment smolt de virtuele en ‘echte’ werkelijkheid samen tot een Reality 3.0, waarin de drager van de VR-bril ze nauwelijks meer kon onderscheiden.

VR maakt het mogelijk plekken te bezoeken waar je op dat moment niet bent. Je kunt bijvoorbeeld ineens bij je favoriete artiest op het podium staan. In games en films word je onderdeel van het verhaal, en speel je mee. Je hebt invloed. “Je kunt het zien als een nieuw soort schepping”, vertelt een man in één van de video’s die Strengholt laat zien. “Over 5 jaar is VR net zo levensecht als de echte wereld,” vertrouwde Jason Silva ons al eerder die dag toe. “En de virtuele werelden zijn zo groot dat we er dagen in kunnen doorbrengen.”

Post-human reality

Een nieuwe schepping. Jason Silva zou het gezegd kunnen hebben: “Our destiny is to leave biology behind“. We betreden een post-human reality, veroorzaakt door technologieën die diep op de natuur ingrijpen, zoals biotechnologie, nanotechnologie en kunstmatige intelligentie.

Ze zijn organische disrupters die fundamentele vragen opwerpen over wie we zijn. Ben ik mijn lichaam? En wat als ik het aanpas? Of uitbreid?

Jezelf customizen

Biohacker Amal Graafstra doet er niet moeilijk over. Hij ziet het menselijk lichaam als een SUV, waaraan je lekker kunt sleutelen, en die je mag customizen tot iets dat je bevalt. Hij voegt de daad bij het woord, door live voor het publiek een RFID-chip in de hand van eDay bezoeker Jurgen Retra van RLVNT te implanteren. Nu nog ziet Graafstra, eigenaar van meerdere chips in zijn arm, het vooral als tool voor identificatie. Zijn geïmplanteerde RFID-chip dient bijvoorbeeld als huissleutel. Ook vertelt hij over een andere toepassing waarmee soldaten alleen hun eigen wapen kunnen bedienen.

Maar de mogelijkheden gaan veel verder. In eerste instantie kunnen geïmplanteerde chips wearables vervangen, zoals de oncomfortabele en stigmatiserende alarmen die kwetsbare ouderen dragen. Een andere taak is diagnosticeren van het lichaam, om zo bij te dragen aan preventieve gezondheidszorg. Is de huidige gezondheidszorg gericht is op herstel, implantaten kunnen de lichamelijke capaciteiten uitbreiden. Mag ik een robotarm ook als ik geen ongeluk heb gehad?

‘Reinvent yourself’

Hoe bizar sommige ontwikkelingen ook lijken, vermoedelijk zullen we ze accepteren met het natuurlijke gemak waarmee we ons aan de huidige technologie hebben aangepast. “Reinvent yourself”, gaf slotspreker Ben Huh van Cheezburger het publiek als opdracht mee. We zijn er constant mee bezig. Met of zonder techniek in ons lijf.