Filter
ChatGPT Gemeenteraadsverkiezingen: paringsdans van twitterende raadsleden
De gemeenteraadsverkiezingen liggen precies twee weken achter ons. De campagne-artikelen liggen alweer in de kast en de partijen zijn bezig met het formatieproces. Wat ons herinnert aan 19 maart is het verlies van de regeringspartijen, de selfies in het stemhokje en natuurlijk de beeldbepalende uitspraken van Wilders in een café in Den Haag. Het online gesprek op de verkiezingsdag was met recht dynamisch te noemen.
Analyse op 4.000 gemeenteraadskandidaten
Dat politici van Twitter houden is geen groot geheim. Veel van hen zien het als instrument om de politiek zichtbaar te maken en het contact met de burger te onderhouden. In de afgelopen maanden volgden we het twittergedrag van ongeveer 4.000 gemeenteraadskandidaten. Van 1 januari tot en met 19 maart 2014 verstuurden zij meer dan 860.000 berichten. We analyseerden de berichten en stelden daarbij de volgende vragen:
- Welke momenten grijpen kandidaten aan om te twitteren?
- Wat zijn de verhoudingen tussen de besproken thema’s?
- Welke woorden gebruiken raadsleden daarvoor?
- Welke patronen herkennen we?
De analyses leveren mooie inzichten op over het gedrag van politieke kandidaten op Twitter. Gedrag dat ons vaak aan een paringsdans deed denken.
Dinsdag topdag, zondag rustdag
De twitteractiviteit van kandidaten nam toe vanaf de jaarwisseling. Vanaf maart voerden de kandidaten hun twittercampagne verder op tot een climax, in de laatste week voor de verkiezingsdag. Wat kenmerkt de twitteractiviteiten? Opvallend is dat de meeste berichten in het begin van de week in de avond verschijnen. Op dinsdagavond, niet toevallig na de collegevergaderingen, wordt veruit het vaakst een bericht uitgestuurd. Zondag is de twitterrustdag en daalt de activiteit flink.
Weinig interactieve berichten
Kijken we naar het type berichten dat de kandidaten verzonden, dan valt direct het aantal retweets op. Kandidaten nemen veel berichten van (landelijke en lokale) partij-accounts over of geven steunbetuigingen aan (politieke) initiatieven of standpunten. Het aantal interactieve berichten (17%) is betrekkelijk beperkt voor een sociaal medium als Twitter. Vaak zijn de gesprekspartners bovendien andere lokale politici. Politici gaan zelden het gesprek aan met niet-politici.
Campagne-uitingen domineren de timeline van lokale politici
Over welke thema’s twitteren lokale politici in deze periode? Natuurlijk over de campagne zelf: dan zijn we daar en daar, zeker nu, nu vooruit, dan zijn we te vinden op (volgt locatie). Het zijn voor velen herkenbare berichten.
Meest voorkomende inhoudelijke onderwerp
Van alle inhoudelijke thema’s twitteren lokale politici het vaakst over de organisatie van het sociaal domein, dat vanaf 2015 overgaat naar gemeenten. Zeker naarmate de verkiezingsdag dichterbij komt, domineert het sociaal domein het online gesprek. Dat komt met name door de twitterende wethouders, die steeds een piek veroorzaken op dinsdag.
Wethouders, algemene kandidaten & kandidaten van lokale partijen
Om de resultaten te kunnen duiden verdeelden we de lokale politici in wethouders, kandidaten in het algemeen en kandidaten van lokale partijen. Opvallend is dan dat:
- politici van lokale partijen veruit het vaakst praten over hun eigen campagne;
- het sociaal domein, duurzaamheid en economie domineren;
- en lokale partijen vaker over concrete thema’s als verkeer en ruimtelijke ordening twitteren dan alle (kandidaats-)raadsleden samen.
Woordgebruik
Wat valt er op aan het woordgebruik? Er is vooral een verschil zichtbaar bij het belangrijkste inhoudelijke thema: de decentralisaties. Wethouders gebruiken vaker dan kandidaten termen als WMO, jeugdwet en participatiewet. Kandidaten spreken vooral over ouderen(zorg). Gemeenschappelijke termen over alle thema’s zijn jeugdzorg, ondernemers, onderwijs, binnenstad en economie.
Verkeer vooral belangrijk voor raadsleden
Andere opvallende inzichten zijn dat bij (potentiële) raadsleden verkeer een groter thema is dan bij wethouders. Ook twitteren wethouders naar verhouding veel minder over werk en inkomen. Dat thema is overigens bij kandidaten van lokale partijen ook veel minder dominant. Ondernemerschap en economie zijn bij wethouders populaire thema’s.
Claim je thema!
‘Claim je thema’ leert de ongeschreven verkiezingswet. Dat wil zeggen, kies de thema’s waarop jij je met je partij wilt profileren en ‘practise what you preach’. In hoeverre zijn partijen hierin geslaagd? Zie hier de themaprofielen per partij.
Profilering op Twitter
D66 is met recht een onderwijspartij: D66-kandidaten twitteren het meest over onderwijs en gerelateerde zaken. SP werpt zich op Twitter op als de hoeder van zorg en werk. VVD is ook herkenbaar in haar nadruk op ondernemerschap en economie. GroenLinks onderscheidt zich duidelijk door de consequente nadruk op duurzaamheid en de decentralisaties.
Lokale partijen, die soms dicht tegen de ouderenpartijen aanschurken, leggen vooral het accent op (ouderen)zorg. De PvdA is herkenbaar door de nadruk op de decentralisaties en werk en inkomen. Het CDA profileert zich met de nadruk op de decentralisaties en ondernemerschap. Kortom, een herkenbaar beeld. Qua eindresultaat voor diverse partijen zal het dus niet hebben gelegen aan de helderheid van de profilering op Twitter.
Wat als de buit binnen is?
De toename van de twitteractiviteit van de raadsleden bleef bij vele niet-politieke twitteraars niet onopgemerkt. De timeline van Nederlanders stroomde in de weken voor 19 maart vol met berichten van politici die vooral opriepen op te stemmen en het liefst op hen. Maar wat als de stemmen geteld zijn? Dan blijkt twitteren ineens minder prioriteit te hebben bij raadsleden. Na 19 maart beleeft de activiteit namelijk een vrije val:
Dat het aantal berichten tijdelijk toeneemt in verkiezingstijd lijkt ons logisch. Het verschil met the day after is alleen schrikbarend. Zeker in een tijd waarin de partijen plannen voor de komende vier jaar smeden, is het in contact blijven met de burger – dat vele kandidaten als motivatie voor het gebruik van Twitter geven – in onze ogen van belang. Juist op dat moment kan je zichtbaar maken hoe de politieke besluitvorming verloopt. Helaas zagen we hetzelfde patroon na onze analyse op de herindelingsverkiezingen van Alphen aan de Rijn op 13 november. Zonde en jammer!
TNS Nipo deed in samenwerking met Raadslid.nu en co-auteur Aart Paardekooper onderzoek naar welke instrumenten kiezers gebruiken om indrukken op te doen van de lokale politiek.
Foto intro met dank aan Fotolia.
Niels besprak zijn artikel in een uitzending van de Frankwatching Podcast met Jelle Drijver. Luister hier de discussie terug:
Over de auteurs
