Collaborative economy verandert businessmodellen permanent
De digitale revolutie heeft heel wat los gemaakt. Mensen veranderen, technieken verbeteren en tools verschijnen. De mens verandert echter eerder door de vooruitgesnelde technologieën dan op eigen kracht. En dan is er nog de nieuwe economie, waarbij instituten steeds vaker worden overgeslagen: de collaborative of shared economy. In dit artikel licht ik deze ontwikkeling toe en opper ik welke rol organisaties hierin kunnen spelen.
Social media, big data, Het Nieuwe Werken, crowdfunding en mobile zijn enkele van de ontwikkelingen die zich blijvend manifesteren in onze maatschappij. Ze hebben er voor gezorgd dat we directer contact met elkaar hebben. Kijk alleen al naar social media. Maar ook platformen zoals Marktplaats en eBay bestaan al sinds de opkomst van het internet met veel succes. Deze platformen zijn de basis van wat pas de afgelopen tijd als trend bestempeld is: een omgeving waarin de economie teruggekeerd is tot de centrale dorpsmarkt waar eeuwen geleden ruilhandel werd bedreven. Een ruilhandel waar onderling vertrouwen cruciaal is.
De omvang van vraag en aanbod
Waarin het aloude marktplein verschilt met de hedendaagse ruilhandel, is de omvang van vraag en aanbod. Marktplaatsbrengt vraag en aanbod uit heel Nederland bij elkaar, het uitwisselen van vakantiewoningen en kamers op Airbnb brengt de hele wereld bij elkaar. En dat alles zonder tussenpersonen.
Ook het uitlenen van gereedschap, het beschikbaar stellen van kantoorruimte en het ter beschikking stellen van voertuigen zijn zaken die onderling worden geregeld, via platformen (websites en apps) die dit faciliteren. Wat zijn de redenen dat juist deze onderdelen van onze samenleving alsmaar vaker onderling worden geregeld?
Dure objecten, die zelden door de eigenaar gebruikt worden
Een belangrijke reden is dat veel objecten duur in aanschaf zijn, maar daarna zelden door de eigenaar worden gebruikt. Er is potentie om er meer gebruik van te maken. Auto’s, gereedschap, woonruimte en kantoorruimte zijn objecten die vaker gebruikt kunnen worden. Sommige collaborative platforms werken met vergoedingen (koop, huur), anderen werken op basis van vertrouwens (ruil, leen). Zowel vraag als aanbod behalen voordeel uit deze transacties.
Het succes van Collaborative Economy platformen
Recentelijk schreef Nina Kornaat op Frankwatching over de factoren waardoor de collaborative economy ontstaan is. Ik onderschrijf haar stellingen en combineer mijn eigen visie hierover met haar inzichten. Het succes van de platformen die de basis vormen van de Collaborative Economy kan mijns inziens worden verklaard door zeven belangrijke ontwikkelingen:
Het groeiende onderlinge vertrouwen tussen mensen en bepaalde groepen
Zoals ook social media de community terug brengt, na een periode waar globalisering het kernwoord was, zo zorgt die zelfde gemeenschapszin ook voor meer onderling vertrouwen.
Het groeiende vertrouwen in technologie en aanbieders
Initiatieven die websites en apps ter beschikking stellen, worden steeds vaker als vertrouwd gezien. Mensen proberen steeds vaker iets uit, waarbij het vertrouwen gaat gelden als factor voor succes en uitbreiding van het aantal gebruikers.
De kwalitatieve en uitgebreide digitale betalingsmogelijkheden
Sites als Kickstarter (crowdfunding) en Zopa (leningen verstrekken) hebben eenvoudige doneer- en betaalvoorzieningen. Het zijn veilige en vertrouwde systemen, die er voor zorgen dat betalen via sites en apps de normaalste zaak van de wereld is geworden.
De economische crisis en de gevolgen daarvan, zoals het bewust omgaan met beschikbare middelen
Producten die normaliter in eigen bezit zijn en blijven, worden vaker gedeeld met anderen. Kunstobjecten worden doorgegeven en uitgeleend. Zelfs kleding en accessoires, kinderspeelgoed en tuinen worden doorverkocht en uitgewisseld.
Het belang van duurzaamheid en milieubewustheid
‘Een betere wereld begint bij jezelf’.. Maar ook bij anderen. Door te laten zien wat je zelf voor het milieu doet, en dit samen met anderen deelt, voel je je niet de enige die om de aarde geeft. Een saamhorigheidsgevoel ontstaat een stuk sneller.
Beschikbaarheid van de onderliggende techniek
Nu we van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds, en zelfs ’s nachts, met het internet én met elkaar verbonden zijn, is het op alle platformen en devices aanwezig zijn een basisingrediënt van shared economy-initiatieven . Want als je per direct een auto of fiets nodig hebt, kan je niet zonder de juiste apps.
Groeiende aantal personen met één of meerdere smartphones
Websites en apps zijn pas interessant als het merendeel van de doelgroep beschikt over mobiele devices. En dat aantal blijft maar stijgen.
Bovenstaande ontwikkelingen zijn pas recentelijk op een niveau gekomen waarbij de combinatie van factoren zorgt voor een snelle ontwikkeling in de zogenaamde peer-to-peer (P2P)-revolutie.
Wat is de rol van organisaties?
Is de rol van organisaties slinkende? Ja en nee. Door de transparantie, het gemak en de snelheid van de digitale wereld weten we elkaar steeds beter te vinden en zijn organisaties overbodig geworden. Tijd dus om dat te onderkennen. Organisaties en instituten kunnen wel een andere rol van betekenis spelen. Samenwerkingsverbanden van banken met crowdfunding-platformen bijvoorbeeld. Maar ook de overname van succesvolle platformen door gevestigde organisaties is een manier om mee te blijven doen.
Verandering van mentaliteit en visie nodig
Om als organisatie écht mee te willen doen, is een verandering van mentaliteit en visie nodig. Bedrijven moeten de veranderingen begrijpen en hier aan mee willen doen om continuïteit voor de organisatie en bedrijfstak te realiseren. Bol.com biedt op hun eigen website een platform voor de onderlinge handel in tweedehands boeken, hoewel dat vanzelfsprekend hun businessmodel (verkoop van nieuwe producten) ondermijnt.
Businessmodellen herzien is noodzakelijk
Businessmodellen moeten worden herzien. Is dat erg? Intern zal het zeker wat los maken. Maar kijkend naar ontwikkelingen is het noodzakelijk. Faciliteren van de shared economy en de onderliggende technieken is op dit moment belangrijker dan stug vast blijven houden aan de steeds sneller verouderende businessmodellen, die geënt zijn op de maatschappij die eeuwenlang maar weinig veranderde. De huidige (digitale) techniek heeft alles op z’n kop gezet. En je kunt daar maar beter in meegaan, voor het te laat is.
Foto intro met dank aan Fotolia.