Een gratis boek, daar gaat de auteur toch over?

Opmerkelijk is dat toch! Veel mensen vinden het de normaalste zaak van de wereld dat een auteur hen een boek schenkt als dat eenmaal is verschenen. Dit viel mij al op toen ik in opdracht van derden twee boeken maakte en allerlei bekenden mij vroegen om een gratis exemplaar. Beide titels waren niet voor de commerciële markt bestemd en in een te hoge oplage gedrukt, zodat ik hier en daar met goedvinden van de opdrachtgever wat kon weggeven.

Bij de boekpresentatie van een door mij geschreven boek, was de uitgever zo vriendelijk de aanwezigen een exemplaar te schenken. Dit gebaar zorgde er in elk geval voor dat de genodigden met een boek naar huis gingen, iets dat je bij boekpresentaties niet zo vaak meemaakt. Meestal moet er namelijk betaald worden.

In de dagen volgend op deze presentatie werden de hoofdpersoon en ik regelmatig benaderd door bekenden met de vraag of zij een gratis boek konden krijgen. Want we waren vrienden, hadden bij elkaar op school gezeten of onze vaders kenden elkaar al zo lang. Dit gebeurde zonder enige gêne, meestal nadat mensen eerst hadden gevraagd hoeveel exemplaren er eigenlijk waren gedrukt, wat je zelf per boek ontving, hoeveel je er verwachtte te verkopen en of je wel wist dat de auteur van Gijp vele tonnen met zijn bestseller had verdiend.

Zuinigheid

De deels door Nederlandse zuinigheid ingegeven vraag om een gratis exemplaar wordt vermoedelijk vooral veroorzaakt door een gebrek aan kennis. Veel mensen hebben geen flauw benul van het verdienmodel van een boek. Daarom onderstaand enige uitleg. Als een boek 17,95 euro kost, dan gaat er eerst zes procent btw naar de fiscus. Resteert 16,93 euro. Van dit bedrag vraagt en krijgt de boekhandel in Nederland het stevige aandeel van 42 procent, goed voor 7,11 euro. Dit geldt eveneens voor online-verkopers als Bol.com. De noodlijdende boekhandelsketen Polare maakt het binnenkort nog bonter en vraagt in een samenwerkingsovereenkomst met uitgevers om een korting van 49 procent.

Van de resterende 9,82 euro moeten de distributie door het CB en de kosten voor het vormgeven en drukken van de papieren versie worden gefinancierd. Uiteraard wil de uitgever als risicodragende partij een redelijke marge verdienen. Het restant is voor de auteur, iets dat in Nederland schommelt tussen de 7,5 en 12,5 procent van de verkoopprijs-minus-btw. In het geval van de e-boeken is de opbrengst voor de auteur nog wat krapper. Hier geldt een btw-percentage van 21, en er wordt een lagere verkoopprijs berekend.

Volledig tegendraads denkend en handelend besloot ondernemer en gelegenheidsauteur Ronald van den Hoff in 2011 zijn boek Society 3.0 online weg te geven. Dit boek geeft diep inzicht in de veranderingen in de maatschappij sinds de digitale revolutie gaande is, en je kunt het nog steeds gratis downloaden. Een machtig interessant boek, dat me veel heeft geleerd.

Het weggeefmodel van Van den Hoff blijkt overigens te werken. Maar liefst vijfmaal heb ik inmiddels de printversie aangeschaft om die cadeau te doen aan relaties van wie ik vermoedde dat ze er hun voordeel mee konden doen terwijl ze het downloaden en digitaal lezen te ingewikkeld zouden vinden. Met het online weggeven van zijn boek zette Van den Hoff mij derhalve een handvol keren aan tot een koopactie – het zou prachtig zijn als de aanwezigen bij de bovengenoemde boekpresentatie dit de komende tijd ook doen. Van den Hoff meldt op zijn website dat er inmiddels 10.000 papieren boeken zijn verkocht, een aantal om trots op te zijn.

Verdienmodel

Daarmee is de auteur in zijn opzet geslaagd. Allereerst is hij een voorstander van het verspreiden van kennis, maar achter zijn boek hangen meer verdienmodellen. Zo heeft Van den Hoff Mindz.com, een website waarmee je sociale netwerken kunt beheren. Voorts is hij eigenaar van SeatstoMeet in onder meer Utrecht, waar hij – alweer om niets – werkplekken aanbiedt aan zzp’ers. Hij verdient aan de horeca en de zaalhuur. Zo is er toch een businesscase ontstaan voor deze creatieve ondernemer, die zijn concept inmiddels tot in Japan heeft uitgerold.

De aanschaf van e-readers loopt in Nederland niet helemaal in de pas met de verkoop van e-boeken. Er worden relatief veel e-readers verkocht, als je dit afzet tegen de aanschaf van e-boeken. Dit heeft te maken met het feit dat na de aankoop van de e-reader velen wel een kennis hebben die met een paar handigheidjes honderden titels kan plaatsen op het zojuist verworven apparaat. Tevens zijn er nerds die online de weg kennen richting de zogeheten torrent-sites, websites waar je nagenoeg alle titels ter wereld kunt terugvinden.

Mensen die dit soort handelingen plegen laten hoe dan ook sporen na. De zondaars lijken er zich amper van bewust dat ze dingen doen die niet mogen. Het zit in de Nederlandse volksaard om zoveel mogelijk gratis te willen verwerven. Kort geleden reed op een late vrijdagavond iemand met me mee, een op het oog brave huisvader, die zonder gêne zat te vertellen dat hij elke ochtend zonder te betalen twee kranten binnenhaalde via zijn iPad. Hij deed dat via de inlogcode van zijn zus, die trouwens ook een e-reader heeft. Een paar kilometer verderop vroeg ik hem of hij bij een bezoek aan de Bruna wel eens stiekem een krant of boek onder zijn jas stopte om vervolgens de winkel te verlaten. Dat had hij nog nooit gedaan, bezwoer hij.

Zwijgend vervolgden wij onze rit, waarna een nieuw gespreksonderwerp zich aandiende. Ik heb hem niet meer gevraagd of hij wellicht een overeenkomst zag met zijn frauduleuze digitale handelingen, maar als dat zo is dat laat ik hem een volgende keer met veel genoegen in het holst van de nacht eenzaam en alleen achter in het bos. De vraag of een boek gratis beschikbaar komt, is namelijk aan de auteur.

Foto met dank aan Fotolia