Level playing field: een toegetakeld begrip

Hij kon niet anders. Iedereen deed het. En toen gebruikte ook hij die term. Lance Armstrong sprak over een ‘level playing field’. Dat begrip, level playing field, is het meest toegetakelde, verkeerd geïnterpreteerde en onheus bejegende begrip van deze tijd.

Gelijke monniken, gelijke kappen?

Level playing field was ooit bedoeld als een concept voor eerlijkheid. Gelijke monniken, gelijke kappen. Spelers in een wedstrijd moeten zich houden aan dezelfde regels. Bedrijven in een markt moeten zich allen houden aan de wetgeving die door de regelgevers is vastgesteld. Alle scholieren moeten ongeacht de draagkracht van de ouders eenzelfde kans krijgen om te kunnen studeren; het is een van de peilers van de studiefinanciering.

Aanvankelijk was de gedachte dat het internet er toe bij zou dragen dat partijen op een eerlijker basis met elkaar zouden concurreren. Internet als grote wals die de verschillen tussen rangen en standen zou vereffenen. Immers, iedereen heeft gelijke toegang tot het net; de edelman heeft dezelfde mogelijkheden als de horige. Er bestaat geen verschil meer tussen bekakt of plat, want iedereen praat accentloos dezelfde computertaal: html. Er bestaat ook geen onderscheid meer tussen een Spyker en een mestkar, want ze rijden even hard. De kleine man had opeens toegang tot een grenzeloze wereldmarkt, het internet kende in de beginjaren nog geen A1- of zichtlocaties. Iedereen was even goed bereikbaar. Als Spekman het zich toen al gerealiseerd zou hebben had hij het één groot feest van nivellering gevonden.

Ongelijke (financiële) strijd

Maar slechts weinig level playing fields zijn bestand tegen de geld-rot. Pomp heel veel munten in een eerlijk speelveld of een markt en de strijd wordt vanzelf een ongelijke. De Europese voetbalcompetitie heeft al lang niets meer met een gelijke strijd te maken. Het huishouden van Jan Steen is een modelvoorbeeld in vergelijking met de financiële huishouding van een aantal Italiaanse, Spaanse of Engelse topclubs. Hoe groter de schulden, des te groter de kans op een hoge classificering in de Europa League. Als ze voetballen maken ze geen hands en ze mogen net zo min buitenspel lopen als hun tegenstander, dat is waar. Maar het heeft niets meer met level playing field te maken.

Geld-hebbers & geld-leners: machtiger dan “paupers”

Het geld kreeg ook meedogenloos vat op het internet. De omkoopbare sluiswachter Google bepaalt hoe het water stroomt door de kanalen. Geld-hebbers en geld-leners zijn machtiger dan de paupers. De online klerenwinkel Zalando koopt kopers met een budget waar de sultan van Brunei jaloers op is. Het wordt in de wandelgangen ook wel plofcommerce genoemd. De diepte van de zakken van de investeerder bepaalt de lengte van de adem, niet de jaarlijkse winst, bij gebrek aan. Het heeft niets meer met level playing field te maken, de macht van het geld is onweerstaanbaar.

Daarom sloeg het ook nergens op, wat Lance Armstrong zei over het level playing field. Geen enkele ploeg stopte structureel zoveel geld in pillen, poeders, procedures en processen als US Postal. Monopoly, dat is level playing field. Een dobbelsteen en een beetje tactiek en iedereen begint met hetzelfde bedrag.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.