Drama Noorwegen: moeten we het internet beter bewaken? Ja/Nee

Maandag 25 juli luidde de Stelling van de Dag op de Telegraaf-site als volgt: “Internet moet beter bewaakt worden”. Aanleiding was natuurlijk het Noorse drama van de vrijdag ervoor. De stelling werd als volgt toegelicht: “De Noorse massamoordenaar Anders Behring Breivik was zeer actief op het internet. Hij hield blogs bij waarin hij lucht gaf aan zijn radicale rechtsextremistische denkbeelden. Denkt u dat de overheid, niet alleen in Noorwegen maar ook elders in Europa, voldoende gespitst is op wat er op het internet gebeurt? Wat denkt u? Had het drama voorkomen kunnen worden als er beter was opgelet?”

Internet monitoren: drama’s voorkomen

Deze gedachtengang is ongetwijfeld bij veel meer mensen opgekomen. Is het mogelijk om dit soort drama’s te voorkomen door (pro)actiever in de gaten te houden wat er zich op internet allemaal afspeelt? De science-fiction-film Minority Report (2002) van regisseur Steven Spielberg, met Tom Cruise in de hoofdrol, speelt zich af in het jaar 2054. Een speciale PreCrime-taskforce houdt zich bezig met het voorkomen van misdaden. Drie helderzienden liggen in een soort tank, waarin ze zich concentreren op toekomstige misdaden. Politieman Tom Cruise grijpt op basis van hun gedachten in om erger te voorkomen. Het centrale thema in de film is het klassieke debat over vrije wil versus determinisme. Voor de duidelijkheid kunnen we het als volgt stellen: mag je iemand op voorhand veroordelen, omdat hij in de toekomst een misdaad zal begaan?

https://www.youtube.com/watch?v=q2bmImPNKbM

Het bedrijf Recorded Future, financieel ondersteund door Google Ventures en de CIA, analyseert informatiegedrag uit het verleden en het (realtime) heden om de toekomst te voorspellen. Op dezelfde dag dat de aanslag in Oslo plaatsvond, publiceerde het bedrijf een interessante blogpost, getiteld “The Nature of (Pre)News and Event Detection”. Het artikel opent als volgt: “Being able to detect events early, or even before they occur, can carry substantial value, some times in the form of significant financial gain, other times in the ability to save lives, or even in providing the opportunity to change the nature of what is to happen.”

In het gratis trendrapport “We The Web: De herovering van het leven op de hectiek” trokken Jaap Bloem en ik een soortgelijke conclusie. “Door kennis in te zetten als kracht, als hefboom door van alle kanten data te verzamelen, op te slaan, te verwerken, te delen en te exploiteren” kan een nieuwe periode van Verlichting bereikt worden. Voorspellen en ingrijpen is dus inderdaad mogelijk, stellen Jaap en ik. Onderstaande DIKW+ figuur, zie ook het artikel “Sociale media maken manipulatie beurskoersen mogelijk” maakt dit duidelijk. Door context (en dus begrip) te koppelen aan data is het mogelijk om data voorspellend in te zetten. Via het pad van data, informatie, kennis, wijsheid en uiteindelijk “verlichting” kunnen we niet alleen risico’s beperken maar heel concreet brokken voorkomen.

Nu terug naar de Stelling van de Dag van de Telegraaf. Kan Internet beter bewaakt worden? Het antwoord op deze stelling is “ja”. De overvloed aan data kan gebruikt worden om de toekomst beter te voorspellen. Alarmbellen hadden af kunnen gaan toen Anders Behring Breivik zijn enige tweet postte.

De context is echter zeer bepalend of de data op de juiste wijze geïnterpreteerd worden. Een doemscenario, zoals gevisualiseerd in de film Minority Report, ligt net zo goed in het verschiet. Met alle gevaren van dien.