Filter
ChatGPT Het e-boek experiment van auteur Aliefka Bijlsma
Schrijfster Aliefka Bijlsma heeft onlangs haar roman Mede namens mijn vrouw gratis beschikbaar gesteld als e-book. We vroegen haar naar haar ervaringen en het nieuwe schrijven. Ook vragen we jullie, de lezers van Frankwatching, actief mee te denken over nieuwe mogelijkheden met deze roman. Dus lees en deel je ideeën!
Kan je iets meer vertellen over jezelf?
“Ik heb na mijn rechtenstudie een tijd als advocaat gewerkt. De schrijverswens kriebelde echter altijd. Tijdens mijn periode in de wetenschap (als Aio) werd de drang naar schrijven steeds groter, maar dan niet de wetenschappelijke rapporten en artikelen. Daarin miste ik de creatieve component. Toen ik – in eerste instantie als juriste- in de filmindustrie ging werken, kon ik al een deel van die wens invullen, door het evalueren en uiteindelijk zelf schrijven van scripts. Een van die scripts is ook verfilmd (Adrenaline , samen met Roel Reine, red.) en ik schreef en regisseerde een aantal korte films. Vanaf 2004 ging ik werken aan mijn eerste roman, Gezandstraald, dat in 2007 uitkwam. Dit jaar verscheen mijn tweede boek, Mede namens mijn vrouw. Inmiddels ben ik fulltime schrijfster en worden mijn boeken uitgegeven door de uitgever Augustus.”
Het ‘nieuwe uitgeven’ wordt vaak beschreven, maar heb je ook een idee over hoe het ‘nieuwe schrijven’ eruit kan zien?
“Dan denk ik aan volledige vrijheid. Een fysiek boek is beperkt en dat levert soms frustraties op. Alles wat je bedenkt, staat niet zomaar ook in die vorm waarin je het bedacht op papier. Een boek is in die zin voor de schrijver vaak een concessieproduct. Papier is ook beperkt voor de lezer, die een ‘invulplicht’ heeft. Steeds wordt er van de lezer verwacht dat hij beelden creëert bij wat hij leest. Dat is tegelijkertijd misschien ook wel het spannende, die wisselwerking tussen schrijver en lezer. Online ontwikkelingen zijn nog niet voldoende ontdekt als het gaat om schrijven, verhalen vertellen. Het nieuwe schrijven zie ik dan ook als de vrijheid van de auteur om te onderzoeken of je via andere media dichterbij je gedachten kan komen. Daarmee lever je de lezer dan misschien ook meer een echte belevenis. Af en toe een beeld, filmpje, geluid, muziek kan daar mogelijk bij helpen. Een e-book kan, hoewel het nog lang niet de ideale vorm is voor het bieden van een belevenis, een allereerste stap zijn naar het anders vertellen van een verhaal. “
Heb je daarom je boek als e-book aangeboden?
“Eigenlijk was de aanleiding een groep mensen die door lichamelijke beperkingen, geen fysiek boek konden lezen. Mijn zus is verpleegkundige en legde dat verzoek aan me voor. Ik heb dit toen met mijn uitgever besproken en een digitale versie beschikbaar gemaakt. En toen wilde ik meer! Ik wilde de vrijheid om nog meer uit te proberen met mijn roman. Daarnaast speelde de wens om meer en ook andere lezers te bereiken. En dat is ook gelukt. Zo kwam ik bijvoorbeeld een link naar mijn e-book tegen op een kampeerderswebsite. Zo bereik ik opeens een andere groep lezers, die ik met een fysiek boek en verkoop via de boekenwinkels niet zo snel had bereikt. Ten slotte was een reden om iets anders te proberen het achterblijven van de verkoop van het fysiek boek. Ik wilde de verkoop graag een impuls geven en ook dat is gelukt. De verkoop trekt aan, omdat mensen mij en mijn initiatief steeds weer in de media zien; ze praten erover, worden nieuwsgierig en gaan het boek kopen. Er is nu een tweede druk.”
Waarom heb je het e-book gratis beschikbaar gesteld?
“Ik ben niet bang voor gratis. Om gelezen te worden door veel lezers en ook veel verschillende lezers moet je drempels zo klein mogelijk houden, volgens mij. Daarom vragen we bij het downloaden ook niet naar e-mailadressen; dat zou ook weer een drempel kunnen zijn voor de lezer om het te downloaden. Het laag houden van de drempels werkt, want het e-book is al meer dan 16.000 keer gedownload! Er worden nu gemiddeld 40 van mijn e-books per dag gedownload. En lezers van de gratis versie geven aan dat ze voor een volgend boek best zouden willen betalen. Een mooi voorbeeld daarvan is te lezen in een artikel van Marc van Oostendorp .
Overigens is er ook nu al een betaalde versie van het e-book verkrijgbaar op ebook.nl. Dat kost 12,50 euro. Ook die versie wordt wel gedownload.
Of het gratis aanbieden van e-books ook heel direct meer inkomsten genereren, is moeilijk te zeggen op dit moment. Mijn gratis e-book was een experiment, dat veel publiciteit opleverde; mensen werden nieuwsgierig naar mij en mijn boek. Als alle gevestigde auteurs hun boeken gratis online zetten, wil dat niet perse zeggen dat ze allemaal ook meer boeken in de winkel zullen verkopen.”
Hoe heb je het aangepakt?
“Ik wilde het al bij mijn eerste roman doen, maar uitgevers hebben vaak weinig tijd en budget om met dit soort dingen bezig te zijn. Toch doet mijn uitgever veel om me te ondersteunen. Uiteindelijk heb ik het e-book in samenwerking dan ook met mijn uitgever en ebook.nl beschikbaar gesteld. Om dat als schrijver helemaal alleen te doen, is nogal een drempel. Je moet je dan opeens gaan verdiepen in techniek en formaten. De uitgever heeft het boek dan ook voor me gedigitaliseerd in ePub-formaat. Ik heb er bewust voor gekozen om geen pdf-formaat aan te bieden, omdat ik er niet in geloof dat mensen van hun scherm een heel pdf-boek gaan lezen. Wellicht dat ik daar nog mee zal experimenteren. E-book.nl heeft het boek beschikbaar gesteld en ook is het boek gratis te downloaden via mijn eigen site , zoals gezegd zonder dat mensen e-mailadressen hoeven achter te laten. Het bestand is ook niet beveiligd dus kan makkelijk doorgegeven worden.”
Waar ben je tegenaan gelopen bij het uitgeven van het e-book?
“Een uitgever heeft vaak geen tijd en budget om mee te denken over online mogelijkheden om een boek meer bekendheid te geven, omdat ze na het uitbrengen van het ene boek alweer verder moeten met het volgende. Het is maar de vraag of publiciteit en marketing bij de schrijver thuis hoort. Vaak wil de schrijver alleen maar schrijven. Ik vond het interessant en leuk om een experiment te doen en heb er tijd in gestoken. Maar ik weet niet of je dat van alle schrijvers kunt verwachten. Vaak ligt hun expertise daar helemaal niet.
Een probleem ligt nu vooral bij de boekhandels. Zij hebben in het begin wel netjes ingekocht, en mijn boek behoorlijk zichtbaar neergelegd, maar sinds dat stapeltje is uitverkocht, hebben ze niet opnieuw ingekocht. De vertegenwoordigers hebben flink hun best gedaan het te koppelen aan de e-bookactie, maar veel boekhandels zien e-books gelijk als de vijand, in plaats van daar handig op in te spelen. Voor mij, en eigenlijk voor alle auteurs, is het nu van belang dat mensen mijn boek weer zien en denken ‘oh ja’ en het dus kopen. Als de boekhandel dat niet faciliteert dan wordt het lastig. Er verschijnt zoveel en blijkbaar verdienen ze daar genoeg aan. Mijn uitgever gaat dan ook wat stapels van mijn boeken in consignatie afgeven aan enkele boekhandels. Dat doen we rond 20 november (goede timing voor Sint en kerst) met op mijn boeken een sticker of sleeve waarop staat: ‘al meer dan 15,000 exemplaren gedownload’. En nu ik er zo over nadenk is het misschien best een idee dat ik het mogelijk maak om mijn boek direct via mij te kopen. Als de e-bookdownloaders toch al op mijn site zijn….
Schrijvers hebben nu erg weinig macht in vergelijk met uitgevers en boekhandels. Ik verwacht dan ook dat jonge schrijvers in opstand zullen komen. Nu al komen veel jonge schrijvers regelmatig samen en bespreken dit soort ontwikkelingen. Op dit moment is er echter nog niet zoveel actiebereidheid, maar dat kan zomaar veranderen. Voor een grote groep oudere en gevestigde schrijvers geldt dat zij niet willen veranderen: zij willen niets digitaal. Punt. Ik hoor verder dat lezers nogal eens tegen problemen aanlopen bij het downloaden van e-books. De techniek is soms nog wat duister.”
Wat doe je nog meer online om meer bekendheid te geven aan jezelf als auteur en je boeken?
“Mijn 
website www.aliefka.com is mijn visitekaart en mijn blog www.aliefka2day.com is mijn speeltuin, waar ik mijn gedachten slijp, en allerlei korte verhalen publiceer, die te zien zijn als schetsen. Vroeger zouden die misschien op papier op mijn tafel blijven liggen, nu gaan ze via internet toch de wereld in. Ik ben verder actief op Facebook en Twitter (www.twitter.com/aliefka). Door online actief te zijn als schrijver, komen er ook echt meer reacties los over je boek. Op Twitter en Facebook vinden dan bijvoorbeeld ook hele discussies plaats tussen voor- en tegenstanders van (gratis) e-books. Met schrijfster Astrid Harrewijn heb ik bijvoorbeeld een hele online discussie gevoerd over de zin en onzin van gratis e-books (zie bijvoorbeeld hier) .Ook recensenten benaderen mij via Facebook bijvoorbeeld.”
Heb je tips voor schrijvers die een boek als gratis e-book willen aanbieden?
“Ik las de tips die op Frankwatching worden gegeven om een gratis e-book te promoten en ik moet eerlijk bekennen dat ik ze lang niet allemaal zelf heb gevolgd. Wat belangrijk is, is dat je van tevoren bepaalt wat je verwacht en waarom je het precies wilt doen. Je moet verder echt achter je boek staan als auteur. Het moet niet zo zijn dat je eigenlijk niet tevreden bent en dat je het dan maar gratis online zet. Als lezers gaan ontdekken dat er echt goede boeken als e-book beschikbaar worden gemaakt, wordt het echt interessant.
Ik adviseer auteurs verder, ook vanuit mijn juridische achtergrond, om e-bookbepalingen uit contracten met uitgevers te schrappen. Dit moet je zoveel mogelijk in eigen hand houden.
Achteraf gezien had ik graag een reactiemogelijkheid willen toevoegen, zodat er meer inhoudelijke discussie zou plaatsvinden, om de zin op te roepen bij lezers en recensenten om te reageren en te discussiëren. Of ik ook zou aanraden om e-mailadressen te vragen van de lezers die het e-book gaan downloaden, weet ik eerlijk gezegd niet. Ik vind het wildwestachtige van deze actie ook veel charme hebben; de lezer blijft volkomen vrij.”
En nu?
“Ik kan me nog veel meer voorstellen in de toekomst. Eigenlijk zijn internet en een iPad ook al beperkend voor mij als schrijver. Augmented Reality om verhalen te vertellen, dat zou ook wat zijn. Of gaming, maar dan moet het niet gaan om winnen en verliezen.
De ambacht van het schrijven blijft ook heel belangrijk, volgens mij. De schrijver moet blijven beslissen, maar samen met de lezer de sfeer bepalen. Als dat op een goede manier zou kunnen…
Als het gaat om mijn gratis e-book Mede namens mijn vrouw, ben ik heel tevreden. Ik heb vookeel geleerd. Experiment geslaagd dus! En nu wil ik graag doorexperimenteren. Maar niet alleen, want het kost veel energie, terwijl ik ook weer wil gaan schrijven! Er is zeker meer uit deze roman te halen met nieuwe media, denk ik. De wens is er ook zeker. Ik zoek manieren om verder te creëren met hetzelfde verhaal. Interessant zou zijn als ik personages uit het boek echt tot leven kan brengen, samen met de lezers. Aan de hand van door mij geschreven bio’s kunnen lezers bijvoorbeeld zelf verhalen verzinnen met een personage, of een strip. Of om een sfeer te creëren, ook weer samen met de lezers. Bijvoorbeeld door lezers te vragen om voor bepaalde bladzijdes foto’s en andere beelden aan te leveren en op een speciale website te plaatsen. Of een wedstrijd waarin ik vraag om scripts voor korte (online) films op basis van het boek. Ook interessant lijkt me de lezer te vragen een pagina te herschrijven, met als belofte dat het uiteindelijk herschreven boek ook daadwerkelijk online uitgegeven wordt. Maar dat is wel eng als schrijver. Je stelt je dan enorm kwetsbaar op. Dat moet je durven.
Dat zijn nog maar een paar ideeën. Ik ben heel benieuwd of de lezers van Frankwatching me verder kunnen helpen.”
Denk mee met Aliefka!
Hebben jullie, de lezers van Frankwatching, ideeën voor Aliefka? Wat zou zij nog meer uit haar boek kunnen halen met het gebruik van nieuwe media en technologie? Hoe kan je een gratis e-book nog beter promoten? Hoe krijg je het als schrijver voor elkaar dat mensen over je boek horen en er echt over gaan praten? Laat het weten!
Voor inspiratie kan je hier het boek hier (gratis) downloaden.
Over de auteurs
