Een businessplan: nergens voor nodig?

Ik kom ze regelmatig tegen: ondernemers of stuurlui-aan-de-wal die roepen dat het onzin is, een businessplan. Échte ondernemers hebben dat niet nodig, je moet ’t gewoon dóen, het loopt toch altijd anders dan je voorspelde, enzovoorts. Google hád niet eens een businessmodel, ze hadden werkelijk geen idee hoe ze ooit geld zouden verdienen, en dan toch zo succesvol. Omdat ze zo’n goed product hebben, dáár draait het om.

Een paar bitterballen verder blijkt roken ook helemaal niet zo slecht te zijn, want de buurvrouw van de slager heeft een zusje en haar oma rookte een pakje per dag en die is 98 geworden. Op een racefiets onder een vrachtwagen gekomen.

De oplettende lezer begint te vermoeden waar ik heen wil: een businessplan heeft wel degelijk zin. Zes redenen waarom een businessplan de succeskans van een onderneming kan vergroten:

1. Ondernemers worden gedwongen hun plannen goed door te denken

Stel: je hebt een geniaal idee voor een website met een hyperüberinteractieve Web 8.0 community (Web 2.0 en 3.0 zijn zó 2009). Venture Capitalists staan in de rij, maar omdat je wel eigen baas wilt blijven, wil je niet meer dan 40% van je aandelen verkopen. De time to market blijkt langer te duren dan verwacht, dus er is extra geld nodig. Zelf ben je blut, die rijke oom heeft een hekel aan je en de bank begrijpt niet waar je mee bezig bent.

Enige mogelijkheid: meer geld ophalen bij de VC. Die hapt toe, maar alleen voor minimaal elf procent. Weg meerderheidsbelang. Scenarioplanning die rekening houdt met meerdere financieringsrondes had dit kunnen voorkomen.

2. Het maakt duidelijk waar extra kennis nodig is

Het schaap met vijf poten bestaat niet. Wie een geniale techneut is maar in paniek raakt bij het zien van een telefoon, kan sales beter aan iemand anders overlaten. En goede verkopers hebben niet altijd een realistisch beeld van wat er technisch mogelijk is. Althans: op korte termijn en tegen reële kosten. Een solide plan schrijven waarin alle ondernemingsfacetten aan bod komen, maakt al snel duidelijk op welke vlakken kennis en vaardigheden ontbreken.

3. Het forceert beslissingen

Ze bestaan nog steeds: ondernemers die ‘iedereen’ als doelgroep hebben. Dat is prima, zolang je middelen oneindig zijn en je product of dienst voor elke mogelijke doelgroep superieur is aan alle oplossingen van elke concurrent. Is dat niet zo, dan loont het om keuzes te maken. Vraag verschillende ondernemers die samen een start-up in de markt zettten wat hun doelgroep is en je krijgt vaak verschillende antwoorden. Dat soort dingen op papier zetten zorgt voor interne duidelijkheid, focus en consistentie in je marketingboodschap.

4. Het is een communicatiemiddel voor verschillende partners

Er zijn investeerders die op onderbuikgevoel, blauwe ogen of op de stand van de sterren afgaan. De meeste willen realistische inschattingen van omzet, winst en het exitmoment.

5. Het levert een overzicht op van de benodigde middelen

Het aantrekken van een investeerder kan maanden duren. En het kan ook té goed gaan. Denk aan Hyves in de begintijd: de site trok zo veel bezoekers dat servers traag werden en vage foutmeldingen de blije geelblauwe poppetjes vervingen. Maanden wachten tot er weer geld is voor nieuwe servers is geen optie. Als er van tevoren afspraken zijn gemaakt over extra financiering bij buitengewoon succes, kan er veel sneller ingespeeld worden op veranderende omstandigheden.

6. Een businessplan is een oefening op het droge

Een geflopte start-up kan miljoenen kosten. En een buslading ego’s. Een businessplan dat toch niet zo goed doorrekent heeft alleen maar tijd, frustratie en een halve boom aan papier gekost.

Kortom: een businessplan verkleint risico. En daarin sluit ik me graag aan bij William Sahlmann, professor aan Harvard Business School: “One of the greatest myths about entrepreneurs is that they are risk seekers. All sane people want to avoid risk.”