Filter
ChatGPT Digitaal Erfgoed Nederland: Naar Buiten!
Op 9 en 10 december werd voor de 5e keer de Digitaal Erfgoed conferentie gehouden. Op dit congres komen medewerkers van musea, archieven, bibliotheken en andere beheerders van erfgoed samen om ervaringen uit te wisselen op welke manier collecties of objecten het beste kunnen worden gedigitaliseerd en voor het publiek beschikbaar worden gemaakt. Met name de laatste vraag is interessant, het eenvoudig weg digitaliseren en online zetten, houdt niet automatisch in dat het ook gevonden en gewaardeerd wordt door het publiek. Het thema was daarom ook: Naar Buiten!
Is dit een saai congres vol stereotypen? Pijprokende bebaarde mannen en streng kijkende dames met haar in knotjes die praten met elkaar over de voor- en nadelen van het Dewey Decimal System (bibliotheek classificatie systeem)? Absoluut niet! Het was een levendig congres waarbij demo’s en discussies elkaar afwisselden.
Wat is er zo interessant aan?
Ik heb al eerder over digitaal erfgoed geschreven, het stuk over Digitale Alzheimer. Vanuit innovatie is het interessant te zien wat er wordt gedaan (en wat er nog zou kunnen worden gedaan!) met het digitaliseren en het augmenteren (het toevoegen van externe bronnen aan een object) van schilderen, kaarten, gebouwen en zo voort. De audio voorlopers zijn al jaren o.a. in musea te huur. Met een koptelefoon op loop je door het museum en krijgt extra informatie over het object, kunstenaar en tijd(geest). Nieuwe technologieën zullen de komende jaren een letterlijk een extra dimensie geven. De mogelijkheden worden slechts beperkt door de fantasie.
Beyond the Silo of the LAMs
Dit is de titel van het rapport wat de eerste spreekster, de Amerikaanse Diana Zorich heeft geschreven. Zij is consultant voor digitaal erfgoed projecten in de VS en in haar presentatie gaat zij in op een aantal onderwerpen waarbij de soms moeizame samenwerking tussen LAMs (Libraries, Archives and Museums) de hoofdmoot is. Een ander sterk punt is dat de website van een museum of archief niet het centrum van de wereld van de gebruiker is. Gebruikers zitten op sociale netwerken en gebruiken Google om te zoeken.
Presentatie van Daina Zorich
Museum als Agora
Het verhaal van Nancy Procter van het Smithsonian is goed te volgen en haar boodschap is duidelijk: het gaat om verhalen en niet om technologie. De technologie moet de verhalen ondersteunen en niet andersom.
Zij ziet het museum als agora (verzamelplaats of markt). Er zijn vier redenen voor:
- community
- mashups
- plaats voor socratische dialoog
- fun
“Als je mensen vraagt, wat vindt je ervan?” begint Nancy, dan krijg je vaak hetzelfde antwoord. “Is dat nou kunst?”.
Het Engelse museum Tate maakte onder andere voor dit schilderij (afbeelding rechts) content die via een handheld device kon worden bekeken. Hierbij werd extra informatie gegeven (inclusief een filmpje uit 1961) hoe het schilderij werd gemaakt en extra informatie over de stroming in de kunst van die tijd.
Het wordt er niet mooier op, wel interessanter
Het schilderij wordt en niet mooier op, althans niet voor mij, maar het voegt wel waarde toe aan de beleving en de waardering voor het schilderij.
Presentatie van Nancy Procter
Poster Boasters
Bij de conferentie was ook een aantal erfgoed projecten (o.a. pijpencabinet, volksmuziek, paarden) en sponsoren aanwezig die lieten zien wat ze aan het doen waren. In strak 60 seconden mochten ze vertellen waarom de aanwezigen juist bij hun stand moesten gaan kijken. In het geval van de projecten was er ook nog iets te winnen, namelijk een bezoek aan een erfgoed conferentie ergens ter wereld.
Het principe van 60 seconden pitch werkte goed. Geen ellenlange saaie verhalen en sprekers die uit de tijd lopen maar kort en bondige praatjes. Na zestig seconden was het over. Nadeel was dat er zo’n 15 sprekers waren en ik aan het einde al weer vergeten was wie bij wat hoorde.
Demonstraties
Tijdens de lunch en de koffiebreaks was er de mogelijkheid om de stands van projecten (allemaal gesubsidieerd onder Digitaliseren met Beleid) en sponsors te bezoeken. Een van de leukste stands was die van WatWasWaar. Op deze website worden op de landkaart van Nederland en per stad c.q. postcode diverse historische bronnen geplot. Variërend van De Blaeu Atlas (eigenlijk een link) tot kadaster informatie uit de 19e eeuw, luchtfoto’s van de RAF uit de Tweede Wereldoorlog en gegevens van volkstellingen en zo voort. Een andere aardige stand (en de winnaar van de competitie) is het Meertens Instituut met het project Dutch Folksongs in Musical Context. Wat wel opvalt is dat sommige verzamelingen een beperkte groep mensen zal interesseren. Ik kom daar nog op terug in de conclusies.
Amsterdam midden 19e eeuw
Open! Open wat?! eigenlijk
Het middagprogramma waarbij ik aanwezig was ging over “Open”. Onder leiding van Dick Rijken werd met de zaal en Henk Blanken en Paul Keller gediscussieerd over diverse onderwerpen, bijvoorbeeld de Creative Commons (open source en license) maar ook over integriteit van archieven en het belang van een individu. Aan de hand van het voorbeeld van Maarten Corpeleijn die graag wilde dat artikelen in het Ublad (blad van de universiteit van Utrecht) verwijderd werden omdat hij vond dat ze nu schadelijk voor hem zijn. De Raad voor de Journalistiek deed uitspraak en stelde Ublad in het gelijk: de artikelen hoefden niet verwijderd te worden.
Er is een duidelijke analogie met een ander web: hoe harder een vlieg in een spinnenweb los probeert te komen, des te vaster komt deze te zitten.
Digitaal allemaal
Ook werd de de film Digitaal allemaal getoond. In deze film reizen twee erfgoedprofessionals, een hoogleraar informatica en een ’scenario planner’, vanuit 2008 naar de toekomst in 2035 en weer terug met een tijdmachine en doen verslag van wat zij hebben aangetroffen. De film kan je vinden op Digitaalallemaal.nl.
Video DigitaalAllemaal 2035 – deel 1
Video DigitaalAllemaal 2035 – deel 2
Het meest opvallende voor mij was de bijdrage van Frank van Harmelen, professor aan de VU en een van de experts op het gebied van het semantisch web. In zijn stuk noemde hij niet één keer het semantisch web of semantiek maar beschreef wel de voordelen ervan. Een totale integratie volgens Frank; alles is vindbaar in “the one”. Het filmpje beschrijft de toekomst maar geeft een goed beeld van de problemen die we nu hebben ; tenslotte zijn ze in 2035 opgelost.
Als afsluiting van de dag was er de mogelijkheid om via SMS te stemmen op bepaalde stellingen. Door technische problemen (wel/geen hoofdletters, geweigerde sms) kwam dit gedeelte niet uit de verf.
Afsluiting
Ik ben niet beide dagen van het congres geweest, maar datgene wat ik gezien en gehoord heb was interessant. Wat me wel duidelijk is geworden – en dat is ook in keynotes en discussies ter sprake gekomen – is dat samenwerking belangrijk is en moeilijk. Digitaal erfgoed maakt het mogelijk om fysieke objecten die traditioneel gebonden zijn aan een plaats op te nemen in diverse nieuwe verzamelingen. Bijvoorbeeld WatWasWaar is daar een goed voorbeeld van, niet linken van de ene naar de andere website maar het aanbieden op een plek voor de gebruiker.
Over de auteur
